Mavzu №2. Kimyoviy analizning metrologik asoslari metrologiya haqida tushuncha

Yaqinlashish yoki takrorlash qobiliyati - xuddi shu sharoitda bir xil ob'ektda bir xil qiymatni aniqlash natijalarining yaqinligini aks ettiruvchi tahlil sifati. Bu eng qisqa vaqt ichida (maksimal bir kun) bir xil laboratoriyada, bir xil uskunada, xuddi shu shaxs tomonidan va, eng muhimi, bir qator tahlillarni o'tkazish demakdir

Analizning qayta takrorlanuvchanligi va to‘g‘riligi

• Analiz vaqtida natijaning to‘g‘ri bo'lishini ta’minlash uchun bir necha parallel tajribalar o'tkaziladi. Parallel tajribalarda olingan natijalar o'zaro bir-biriga to'g'ri kelsa, natijalar qayta takrorlanuvchan hisoblanadi. Qayta takrorlanuvchanlik matematik statistika usullari yordamida baholanadi.
• Barcha analiz usullari olinadigan natijalaming to'g'riligiga ko'ra mutlaq (etalonsiz) va nisbiy usullarga bo'linadi. Mutlaq usullar qatoriga gravimetriya, bevosita kulonometriya singari usullarni kiritish mumkin.
• Analiz usullari va natijalaming to ‘g ‘riligi (E) analiz vaqtida olingan qiymat (xj bilan modda tarkibidagi aniqlanayotgan tarkibiy qismning haqiqiy qiymati (x) orasidagi farq bilan ifodalanadi:
• E = xa—x.
• Bu farq qancha kichik bo'lsa, natija to'g'ri va xato kichik bo'ladi. To'g'rilikni ifodalovchi ushbu tenglama mutlaq xatoni ham ifodalaydi.
• Haqiqiy deb qabul qilingan x qiymat aslidan farq qilishi ham mumkin. Bunday hollarda nisbiy xatodan foydalaniladi. Nisbiy xato deb, mutlaq xato ( E ) ning haqiqiy (jc) qiymat yoki aniqlanayotgan o'rtacha qiymatga
• (X ) nisbatining protsent ifodasiga aytiladi:
• D = (E/x)100