Мавзу 1: Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси ўқув фан сифатида

КУЧНИ ТАРБИЯЛАШДАГИ ВАЗИФАЛАР
Умумий вазифа қўйилиши бу кучни тарбиялаш жараёнида инсон ҳар томонлама 
ривожланиши (спортда, меҳнатда ва х.к.) маълум натижаларга эришиши. Кучни 
тарбиялашда - қўлланиладиган воситалар асосан 2 хил гурухга бўлинади: 
1) Ташқи қаршилик билан бажариладиган машқ 
а) буюмлар оғирлиги билан бажариладиган машқ (тош,гантель ва х.к.) 
б) рақибнинг қаршилиги билан бажариладиган машқлар. 
в) чўзилувчан,эгилувчан буюмлар билан бажариладиган машқлар. 
г) ташқи муҳит камчилиги билан бажари-ладиган машқлар. 
2) Ўзини оғирлиги билан. Мисол: ўз вазнини оғирлиги билан, турникда ўз вазнини ушлаб 
тўриш, отжимание, статик машқлар, тошлоқ, қумли жойларда, паст баланд қирларда 
юриш. 
КУЧНИ ТАРБИЯЛАШ МЕТОДЛАРИ. 
1.Қайта кучланиш методи. 
Максимал кучланиш методи. 
Динамик кучланиш методи. 
Қайта кучланиш методи шуғулланувчи билан кичик ёки жуда кичик оғирлик билан 
машқ бажарилиш орқали ҳаракатланади. Бу методни асосан куч машқлари билан энди 
шуғулланаётган, яъни (новичокларга) тавсия этилади. 
Қайта кучланиш методи тренерлар ибораси билан метод до отказа деб ҳам 
айтилади. 
Ана шу методнинг маъноси шундан иборатки, шуғулланувчиларда чарчаш аломати 
пайдо бўлгунча (охирги маротаба шуғулланувчи зўрға кўтараяпти), лекин шунга 
қарамасдан яна 3 марта кўтариши зарур. Мана шу 3 мартаси кейинги кучни тарбиялашда 
катта аҳамиятга эгадир. 

---

50 
Қайта кучланиш методининг ижобий томони - кучни шу тарбиялаш методи билан 
энди шуғулланаётганлар ёки новичокларга жуда мос келади, чунки ҳали машқлар 
бажариш техникасини атрофлича ўзлаштирмасдан катта оғирлик билан машқ бажариши 
мумкин эмас. Чунки катта оғирлик билан машқ бажарилса, машқ бажарилиш техникаси 
бузилиши мумкин. Қайта кучланиш методининг салбий ҳусусияти шундан иборатки, 
кўплаб энергия сарф қилинади ва куч унча яхши тарбияланмайди. 
Таянч сўзлар: жисмоний сифатларни тарбиялаш асослари (методикаси), куч 
қобилияти, кучнинг турлари, кучни тарбиялаш вазифалари ва воситалари, кучни 
тарбиялаш методлари, абсалют куч, нисбий куч, портловчи куч.