Mavzu : Qoramolchilikda naslchilik ishlari Bajardi

2-Sutdor sigirlarni baholash va tanlash.

Naslchilik fermalarida sigirlar o’z mahsuldorligini, tana tuzilishi xususiyatlaridan kelib chiqishi va avlodlarning mahsuldorli ko’rsatkichlari yig’indisiga qarab baholanadi. Shu ko’rsatkichlar asosida sigirlar bonitirovka qilinadi.Tovar xo’jalikda tanlash asosiy ko’rsatkich sut mahsuldorligi olinib, kerak bo’lsa qolgan belgilar ham inobatga olinadi. Bu borada sigirlar sutining miqdori, sut tarkibi yog’ va oqsil miqdoriga qarab tanlanadi. Sigirlar sut mahsuldorligiga qarab baholanganda ularning bir necha laktasiyalarining o’rtacha ko’rsatkichini olish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Sanoat komplekslari va shaxsiy, fermer xo’jaliklarda sigirlar birinchi tug’imdagi sutdorligiga qarab tanlanadi, chunki bu ko’rsatkich bilan ularning keyingi laktasiyalardagi sut mahsuldorligi bilan yuqori korrelyativ bog’lanish bor. Ko’pincha bunday tanlash maxsus seleksiya fermalarida olib bopilsa yuqori natija beradi. Bunday tanlashni turli mulk shaklidagi sutchilik xo’jaliklarida o’tkazishining to’liq imkoniyati mavjud.
Bozor iqtisodiyoti jarayonida sigirlarni oziqaga sut bilan javob berishiga qarab tanlash alohida ahamiyat kasb etadi. Chunki bu sohada sigirlar o’rtasida farq 30-40% ni tashkil qilib, ularning sutdorligi va oziqa sarfi o’rtasida yuqori korrelyativ (0,8-0,9) bog’lanish mavjud. Ko’pincha sersut sigirlar 1 kg sut uchun
kamroq oziqa birligi sarflaydi. Bu esa sutning tannarxini kamaytirishga ijobiy ta’sir o’tkazadi. Yuqoridagi ko’rsatkichni avloddan-avlodga muqim berilishi e’tiborga olinsa asosiy belgilardan biriga aylanadi. Buqalar yetishtirish uchun belgilangan sigirlar yuqoridagi ko’rsatkichlarga alohida e’tiborga olinib, irsiy belgilari bilan bir qatorda turadi. Bunday sigirlarda albatta sersutlik, kam oziqa sarfi bilan uygunlanishi kerak. Naslchilik ishlarida eng ko’p sut bergan laktasiya, hayoti davomida bergan suti bilan birgalikda hisobga olinadi. Naslchilik ishlarida rekordchi sigirlardan zotni takomillashtirishda, yangi qator va oilalar tuzishda keng foydalanishni taqozo qiladi. Lekin bu borada juftlik maqsadga muvofiq bo’lmog’i kerak.