«materialshunoslik»

Polivinilspirt tolalar. Polivinilspirt tolalarga: vinol, letilan; vinal, vinilon, vinilan, vulon (Yaponiya); mevlon (AQSH) kiradi. Vinol polivinilspirtdan olinadi. Bu tola barcha sintetik tolalar ichida eng arzoni hisoblanadi.

Yorug‘lik ta’siriga yaxshi chidaydi, ishqalanishga chidamliligi jihatidan paxtadan ikki barabar ustun turadi.

Shisha tola va metall iplar. Shisha tolalar olish uchun selikat shisha parchalari elektr pechlarda 1370 ⁰S temperaturada suyuqlantiriladi. Tez aylanib turadigan baraban filyerdan chiqayotgan suyuq shisha oqimlarini ilashtirib ketadi va 30 m/s tezlikda cho‘zadi. Havoda soviganda ingichka (1-20 mkm) shisha iplar hosil bo‘ladi. Shisha iplar pishiq, egiluvchan, yorugdikni yaxshi o‘tkazadi, yorugdik va olov ta’siriga yaxshi chidaydi, elektr, issiqlik, tovushni izolyatsiyalash xossalari yuqori. Bunday tolalar ximiyaviy turg‘un bo‘lib, faqat ftorit kislotada eriydi. Tolalarning gigroskopikligi past - 0,2 %.

Shisha tolalarni bo‘yash uchun suyuq shisha massasiga xrom, kobalt, marganets, temir, oltin va boshqa birikmalar qo‘shiladi. Shisha tolalarning rangi barcha ta’sirlarga yaxshi chidaydi.

Shisha tolalar texnik maqsadlarda, bezak gazlamalar olish uchun ishlatiladi.

Metall iplar misdan yoki miss qotishmalaridan qilingan sim va ip asta-sekin cho‘zish yoki yassi alyuminiy lenta (folga) ni qirqish yo‘li bilan olinadi. Ip sirtida turg‘un yaltiroqlik hosil qilish uchun unga yupqa oltin yoki kumush qatlami surkaladi. Ba’zi metall iplar rangli pigmentlar va yupqa sintetik himoya plyonkasi bilan qoplanadi.

Metall iplarning ososiy xillari: voloka - dumaloq metall ip; plyushchenka - pilta ko‘rinishidagi yassi ip; kanitel - spiralsimon voloka yoki plyushchenka; mishura - voloka yoki plyushchenkadan burab tayyorlagan ip; pryadevo - plyushchenka qo‘shib pishitilgan paxta yoki ipak ip; alyunit (lyureks) - kumushrang yoki turli rangdagi yelim qoplangan yassi alyuminiy ip. Pishiqligini oshirish uchun alyunitni bir yoki ikkita ingichka sintetik ipga qo‘shib pishitish mumkin.

Metall iplar pogonlar, daraja nishonlari, zarhal buyumlar - parcha to‘qish, shuningdek, gazlamalarni bezash uchun ishlatiladi.