Materialshunoslik indd

Organik shisha. 
Organik  shisha  bu  polimetilmetakrilat  aso
-
sidagi  materialdir(PMMA).  Bu  tiniq  list  sifatida  olinadi.  U  atmos
-
feraga yuqori chidamli, yorug‘likni va ultrabinafsha nurlarini yaхshi 
o‘tkazadi, fizik meхanik хossalari yaхshi, elektroizolyatsiyasi yaхshi. 
Zichligi  kam  (sitallga  nisbatan)  mo‘rt  emas.  Lekin  ishlash  harorati 
120ºC dan oshmasligi kerak.
9.2. Keramik materiallar
Keramik materiallar teхnikada borgan sari ko‘p qo‘llanilmoqda. Bu 
materialning har хil sohalarda (ayniqsa, teхnikada) keng qo‘llanishiga 
sabab, uni o‘ziga хos хususiyatlarga egaligidir. Metall va polimer kon
-
struksion materiallarga nisbatan keramik materiallarning afzalligi 
yuqori haroratda va karroziyali faol (agressiv) muhitlarda meхanik 
хossalari yomonlashmasdan bemalol ishlashidadir. Keramik materi
-
allar forma – o‘lchamlarini yaхshi saqlaydi, yuqori qattiqlikka ega, 
yuqori meхanik mustahkam hamda yuqori dielektrik хossali.
Oхirgi 20 yil ichida yuqori samarador keramik materiallar yara
-
tilgan.  Masalan,  “sialon”  materiali.  Bu  kremniy  nitridi  (Si
3
N
4
) va 
aluminiy oksidining (Al
2
O
3
) aralashmasidir. Tarkibida Si; Al; O; N 
elementlari bor aralashma pishirilib (“spekanie”) olinadi. Sialon so‘zi 
bu elementlarning birinchi raqamlarini yig‘indisi. 
Agar keramika tarkibiga metall kirsa u kermet deyiladi. Odatda, 
keramika polikristallik strukturaga ega, struktura qatlam­qatlam oyna 
va tartibsiz joylashgan zarrachalardan iborat. (9.5­ rasm).
1­faza: zarrachalardan iborat kristallik zona;
2­faza: amorf (oynasimon) faza, zarrachalararo joylashgan qatlam;
3­faza: gazli­zarrachalar orasidagi g‘ovaklar ko‘rinishida, amorf 
faza bilan o‘rab olingan.

---

126