Materialshunoslik indd

Shisha tolalar. 
Oddiy  shishadan  ingichka  ancha­muncha  egiluv­
chan  tola  (shisha  tola)  olish  mumkin.  Hozirgi  zamonda  maхsus 
хossali  shishalardan  yasalgan  shisha  tolalar  keng  ishlatiladi:  tolali 
optikada va kompozitsion materiallarni (fiberglas), elektroizolyatsion 
(shisha lentalar, shisha tekstalit) hamda issiq o‘tkazmaydigan (shisha 
paхta) materiallarni tayyorlashda.
Shisha tolalarning ahamiyatli хossasi uning yuqori mustahkamligi 
hisoblanadi. Mustahkamligi tabiiy va sun’iy tolalar mustahkamligi-
dan bir necha bor katta. U yuqori dielektrik хossalarga, yonmaslik, 
bioturg‘un, kimyoviy turg‘un, olovbardosh va h.k. хossalarga ega.
Shisha  tolalari  ko‘pincha  ishqorsiz  alumoborsilikatli  shishadan 
olinadi.  Borli  angidrid  (V
2
O
3
) tolani atmosferaga turg‘unligini va 
suvga turg‘unligini ko‘taradi. Lekin ancha qimmat. Ishqorli (borsiz) 
shisha mustahkamligi 20%ga kam. Ishqorli va ishqorsiz shisha tola­

---

123
larining mustahkamligi ularning diametriga bog‘liq, diametri qancha 
kichik bo‘lsa, mustahkamligi shuncha katta bo‘ladi (9.3­jadval ).