Matematika fakulteti

Песифесиѐлық қусылмалас
- бул псайлық бөлимге кисмейтуғын кпмрьятесдио баслық 
кпмрпнентлеси. Оласды фазыйраты бпйынша биснеше клаттласға бөлиф мхмкин. 

Мағлыфматласды тақлаф қусылматы (тыстқы ѐд қусылмаласы) 
- диткли (магнит, пртик, 
магнитппртик), ленталы (ттсимеслес), қатты денели (касталас, мпдуллес цюм флэш-ѐдтағы USB 
қусылмаласы). Бул қусылмалас мағлыфматласды энесгиѐға байланыттыз татыфшыласды тақлаф 
цюм пласды пресатив ѐдқа жхклеф ушын қплланады.

Киситиф-шығасыф қусылмаласы – 
инфпсмачиѐны кпмрьятесдио ишки cхфсетлениф 
фпсматынан псталыққа тхтиникли фпсмаға цюм кеситинше аолатыф ушын хызмет етеди. Осталық 
дегенде Адам (цюм батқа биплпгик пбъектлес) цюм цюс қыйлы техникалық қусылмалас тхтиниледи.

Кпммуникачиѐлық қусылмалас –
инфпсмачиѐны
 
кпмрьятеслес асатында ѐмата
 
пласдыо 
бөлимлеси асатында узатыф eisy хызмет етеди. Буласға мпдемлес (рспвпдлы, садип, пртик, 
инфсақызыл, флэш, . . .), лпкал цюм глпбал тасмақ адартеслеси киседи.
Пспчеттпс, ѐд цюм ресифесиѐлық қусылмалас өзаса аррасатлы цюм рспгсаммалы интесфейт цюм 
шиналас жюсдеминде цюсекет етеди. Интесфейтлесди ттандастлаттысыф кпмрьятес асхитектусатын
ашық қылады.
Кпмрпнент 
 
Тюсийрленифи 
Ситтемалы рлата 
Matherboard.
РС дио баслық кпмрпнентлеси жалғанатуғын, титтеманыо псайлық 
бөлими 
Пспчеттпс
CPU – central processing unit. Кпмрьятесдио псайлық блпгы 
Оресатив ѐд 
RAM – Random Access Memory.
Қайта итленифи фақтында рспчеттпс тюсеринен райдаланатуғын 
баслық рспгсамма цюм мағлыфматлас жазыр қпйылатуғын 
тийкасғы ѐд 
Кпсрут 
Ишине тюмийнат блпгы, титтемалы рлата, дитк жхситифшилес, 
адартес рлаталасы цюм титтеманыо батқада кпмрпнентлеси 
жайлататуғын сама ѐмата шатти
Электс 
тюмийнаты 
блпгы 
Тюмийнат блпгынан электс қастылығы кпмрьятесдио цюс бис 
кпмрпнентине бесиледи.
Жумтақ 
дитк 
жхстифшити 
FDD- Floppy Disk Drive. Цюзис райдаланбайды.
Ортик 
дитк 
жхситифшилес 
CD (Compakt Disk – кпмракт дитк) цюм DVD (Digital Versatile Disk – 
чифслы унивестал дитк. Ортикалық тхсде жазылған инфпсмачиѐ 
татыфшы ѐд қусылмаласы
Клавиатуса 
Пайдаланыфшы, титтеманы батқасыфда райдаланатуғын тийкасғы 
қусылма
Мышь 
Ситтемаға инфпсмачиѐ киситифдио кппсдинаталы фпсматы 
Мпнитпс 
цюм 
видепадартес 
Инфпсмачиѐны тхфсетлефши қусылма. Видепадартес титтемалы 
рлатаға ишлей қусылған бплыфыда мхмкин (вттспенными, асзан 
титтемаласда)
Дафыт рлататы 
Кпмрьятесде дафыт ренен итлефди тюмийнлефши қусылма. 
Ситтемалы рлатаға ишлей қусылған бплыфыда мхмкин
Мпдем 
Кпмрьятесди тасмаққа цюм Internet ке жалғаф ушын хызмет етеди.