Матбабаев М. М. “Электр техникаси, электр механикаси ва электр технолгиялари” кафедраси

Назорат саволлари:

1. 
   Ёйнинг барқарор ёнишини таъминлаш учун қандай шарт бажарилиши керак?
   
2. 
   Ёйнинг барқарор ёнишини бошқаришнинг қандай усулларини биласиз?
   
3. 
   Ёй узунлигини орттириш (камайтириш) нимага олиб келади?
   
4. 
   Ўзгарувчан ток электр ёйининг бирқарор ёнишини таъминлаш учугун қандай чора кўрилади?
   
5. 
   Ёй занжиридаги актив қаршилик ўзгариши ёйнинг ёнишига қандай таъсир кўрсатади?
   
6. 
   Ёйнинг ёнишига манба кучланишининг ўзгаришининг таъсирини тушунтиринг.
   
7. 
   Ёйнинг барқарор ёниш нуқтасини ўзгартирувчи яна қандай шарт ва шароитларни биласиз?
   
8. 
   Ўзгарувчан ток электр ёйининг асосий хусусиятларини тушунтиринг.
   
9. 
   Ўзгарувчан ток электр ёйининг ёнишига ёй занжиридаги индуктивлик таъсири қандай?
   
10. 
    Ёйнинг турғун (барқарор) ёнишига таъсир этувчи бошқа факторлар қайсилар?
    

АДАБИЁТЛАР

1. Болотов А.П., Шепель Г.А. Электротехнологические установки.- М.: Высшая школа, 1988. 113-123 бетлар.

2.Евтюкова И.П. и др. Электротехнологические промышленные установки.-М.: Энергоиздат, 1982.

28 – Маъруза. Электр ёйини асосий характеристикалари
Режа:
1. Электр ёйининг асосий характеристикалари.
2. Ёйнинг барқарор ёнишини таъминловчи тадбирлар.

Таянч сўзлар ва иборалар: Ёйнинг барқарор ёниш нуқтаси, ёйнинг барқарор ёнишини ёй узунлигини ўзгартириш, актив қаршиликни ўзгартириш ва манба кучланишини ўзгартириш орқали бошқариш, балласт қаршилик, ўзгарувчан ток электр ёйининг хусусиятлари, ўзгарувчан ток электр ёйи занжирида, индувтивлик, ёйнинг барқарор ёнишига таъсир қилувчи бошқа факторлар.

Ўзгармас ток электр ёйининг асосий характеристикаси унинг вольт - ампер характеристикаси ҳисобланиб, у ўзидан ёй кучланиши ва токи ўртаси-даги боғланишни ифодалайди.


9 - расм
Электр ёйи - балласт қаршилик - электр манбаси тизимининг вольтампер характеристикаси (в.а.х.) 9 - расмда келтирилган.
Электр ёйининг узоқ муддатда барқарор ( турғун, ўчмай ) ёнишини таъминлаш учун унинг в.а.х.сини электр манбасининг характерис-тикаси билан уйғунлаштириш талаб этилади. Агар электр ёйи чексиз қувватга эга бўлган манбага уланган бўлса, унинг токи ёйнинг ёниш шароитига кўра белгиланиб, токи ёй в.а.х.си манбанинг ташқи характеристикаси билан кесишмагунча ортиб бориши мумкин ёки бошқача айтганда ёй токи чексизга қараб интилади.