Матбабаев М. М. “Электр техникаси, электр механикаси ва электр технолгиялари” кафедраси

3.7-расм. ПЭЁП нинг алмаштириш схемаси.

Алмаштириш схемасида печь электр занжирининг элементлари мос равишда индуктив ва актив қаршиликлар билан алмаштирилади, электр ёйи эса актив қаршилик сифатида қабул қилинади.

Алмаштириш схемасини тузишда қаршиликларни келтирилган қийматлари қуйидаги тартибда аниқланади. Трансформаторнинг иккиламчи занжирига келтирилган ва хақиқий занжирлардаги йўқолаётган қувват бир-бирига тенг бўлишидан келиб чиқиб, мисол учун r₁ қуйидаги тенгламадан топилади:
(3.5)
дан
(3.6)
бу ерда - трансформациялаш коэффициенти.
Шундай қилиб, қийматини аниқлаш учун r₁ қийматини трансформациялаш коэффициенти квадратига тескари пропорционал равишда ўзгартириш талаб қилинади. Худди шундай тартибда ва қийматлари аниқланади. Занжирнинг тўла қаршилиги алмаштириш схемасидан, тегишли ўзгартиришлар киритиш орқали аниқланади (15,б расмда тўла қаршиликлар орқали ифодаланган алмаштириш схемаси келтирилган). Қисқа туташув токининг трансформатор икиламчи чўлғамига келтирилган ( ) қиймати қуйидагича аниқланади:
(3.7)
ПЭЁПларнинг энергетик характеристикалари қуйида келтирилган тенгламалар ёрдамида аниқланади ва уларга асосан қурилади..
P_исс.й= (3.8)
P_фойда= (3.9)
P_тула= P_фойда+ P_исс.й= (3.10)
(3.11)
(3.12)
(3.13) (3.13)
ПЭЁПнинг технологик ( ишчи ) характеристикалари эса қуйидаги тенгламалар ёрдамида аниқланади ..
(3.14)
(3.15)
(3.16)
бу ерда: q - 1 соатдаги печp ишлаб чиқарувчанлиги ;
- 1 тонна пўлат ишлаб чиқиш учун сарф бўладиган электр энергиясининг назарий қиймати;
- 1 тонна пўлат ишлаб чиқариш учун сарф бўладиган электр энергиясининг амалдаги қиймати.
3.8 - расмда печнинг энергетик ва ишчи характеристикалари келтирилган. Характеристикалар тахлили шуни кўрсатадики, токнинг ошиши билан Р_эл. токнинг квадратига пропорционал равишда ортиб боради, ёйдаги қувват Р_ёй ва актив қувват ўз қийматларининг максимумигача ортиб боради ва ундан сўнг (токнинг ортиб боришига қарамай) камайиб боради. Токнинг I қийматида энергия сарфи ўз қийматининг минимумига, фойдали иш коэффициенти эса ўз қийматининг максимумига тенг. Шундай қилиб, токнинг I қиймати печнинг минумум электр энергияси сарф қилиш оптимал режимини белгилайди.
Токнинг I’’ қийматида ёйдаги қувват Р_ёй ўз қийматининг максимумига, ишлаб чиқарувчанлик ўзининг максимум қийматига ва 1 тонна пўлат ишлаб чиқиш учун кетган вақт t ўз қийматнинг минимумига тенг.