Mashg‘ulot №3 II guruh kationlarining analitik reaksiyalariva ular aralashmasining analizi

6. Qalay (II) xlorid Hg₂(NO₃)₂ tuzining 2 tomchi eritmasiga 2-3 tomchi qo‘ shilsa, Hg₂²⁺ ioni oq cho‘kma Hg₂Cl₂ yoki qora cho‘kma tarzida Hg metali hosil qilib cho‘kadi:
Hg₂(NO₃)₂+ SnCl₂→ Hg₂Cl₂↓ +Sn(NO₃)₂
Hg₂Cl₂ + SnCl₂ → 2Hg↓ + SnCl₄
7. Kaliy xromat eritmasidan Hg₂²⁺ tuzining issiq eritmasiga bir necha tomchi tomizilganda, qizil rangli Hg₂CrO₄ cho‘kma hosil bo‘ladi:
Hg₂²⁺ + CrO₄^2- → Hg₂CrO₄↓
Cho‘kma HNO₃ ta’sirida eriydi.
8. Hg₂²⁺ ning mis metali bilan qaytarish. Mis plastinkasiga yoki tangachasiga simob (I) nitrat eritmasidan tomizing. Ma’lum vaqtdan keyin mis plastinkasini ustida amalgama hosil bo‘ladi, so‘ngra shu plastinkani filtr qog‘ozda artilsa, plastinkaning sirti kumush rang yaltiroq tusga kiradi:
Hg₂²⁺+Cu⁰=Cu²⁺+2Hg⁰(ch)
Simob (II) tuzlari ham shunday reaksiyani beradi.
2.3. Qo‘rg‘oshin kationining reaksiyalari
Qo‘rg‘oshinning nitrat, atsetat, xlorat va perxloratlari suvda eruvchan bo’lib, ular suvli eritmalarda rangsiz.
1. O‘yuvchi ishqorlar va ammiak eritmasi ta’siridan qo‘rg‘oshin (II) ioni kuchli kislotalar va mo‘l ishqorda eriydigan oq rangli cho‘kma hosil qiladi:
Pb²⁺ + 2OH^-→ Pb(OH)₂↓
Pb(OH)₂ cho‘kma amfoter. Ishqorlarda eriganda plyumbitlar hosil bo‘ladi:
Pb(OH)₂ + 2NaOH → Na₂PbO₂ + 2H₂O
2. Sulfat kislota va eruvchan sulfatlar 2-3 tomchi Pb(NO₃)₂ eritmasiga 4-5 tomchi tomizilsa, PbSO₄ ning oq cho‘kmasi hosil bo‘ladi:
Pb(NO₃)₂ + H₂SO₄→ PbSO₄↓ + 2HNO₃
Pb ²⁺ + SO₄^2-→ PbSO₄↓
Olingan cho‘kmaga ozroq NaOH eritmasi quyilib, aralashma qizdirilsa, cho‘kma erib plyumbitlar hosil bo‘ladi:
PbSO₄ + 4NaOH → Na₂PbO₂ + Na₂SO₄ + 2H₂O
PbSO₄ + 4OH^-→ PbO₂^2- + SO₄^2- + 2H₂O
Qo‘rg‘oshin sulfat, shuningdek, 30 % li ammoniy atsetat yoki ammoniy tartrat bilan qizdirilganda ham eriydi:
PbSO₄ + 2CH₃COONH₄→ Pb(CH₃COO)₂ + (NH₄)₂SO₄
PbSO₄ + 2C₄H₄O₆^2-→ Pb(C₄H₄O₆)₂+ SO₄^2-
PbSO₄ cho‘kmasi xlorid va nitrat kislotalarda ham HSO₄^- ionining hosil bo‘lishi tufayli qisman eriydi: PbSO₄ + HNO₃→ Pb²⁺ + HSO₄^- + NO₃^-
Bundan shunday hulosa kelib chiqadiki, PbSO₄ ni to‘la cho‘ktirish uchun eritmadagi kislotalar yo‘qotilishi kerak. BaSO₄ ning eruvchanligiga esa eritmadagi kislotalar sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi, chunki uning eruvchanlik ko‘paytmasi (K_s°=l,l-10^-10) PbSO₄ ning eruvchanlik ko‘paytmasidan (K_S°=l,610 ^-8) 145 marta kichikdir.