Mashg’ulot №11. Mavzu: Shoshilinch holatlar (infektsion toksik va gipovolemikkaraxtlik, O’JE, miya shishi, krup, tirishish va gipertermiya). Gemorragik sindrom b-n kechuvchi kasalliklar taqqoslash tashxisi Mavzu bayoni

Talvasa sindromi
Talvasa sindromi meningitlar va enstefalitlar, bosh shiyaga qon quyilishi, spazmofiliyada, kuchli intoksikatsiya bilan o’tadigan infektsion kasalliklar va boshqa shu kabi hollarda uchraydi.
Bu sindromning birinchi bosqichida tana va oyoq-qo’l muskullari tortishib qisqargan holda bo’ladi (muskullarning tonik qisqarishi),bunday holda bemor bir xil holatda qotib qolgandek ko’rinadi. Oradan 3 daqiqa va undan ko’proq vaqt o’tgach, oyoq-qo’l muskullari yoki boshqa muskullar turkumi ketma-ket qisqarib, bo’shashib turishi natijasida oyoq-qo’llar yoki tananing boshqa qismlari silkinib turadi. Shuningdek ko’z soqqalari ham ketma-ket qimirlab turishi, kallaning silkinib turishi kuzatiladi.
Talvasa boshlanganda bemorni tinchitish, talvasani bartaraf qilish va muskullarni bo’shashtirish uchun seduksen (0, 5%li eritmasidan 2 ml bosim bilan venaga, aminazin (2, 5%li eritmasidan 2 ml) va dimedrol (2—3 ml) muskul orasiga yubo-riladi. So’ngra bosh miyada etishmayotgan uglevodlarning o’rnini to’lg’azish va qon tomirlar devori o’tkazuvchanligini kamaytirish uchun kaltsiy glyukonat (10%-10 ml),askorbinat kislota (5%-5-10 ml),glyukoza (40% - 50-100 ml) va laziks (0, 5%-2 -4 ml) aralashmasi bemor venasiga tomchilab yuboriladi. Shu bilan bir vaqtda talvasa va bemorning nojo’ya harakatlarini yo’qotish uchun xloral gidrat (3%-50 ml) klizma qilinadi va oradan 30-60 daqiqa vaqt o’tgach natriy oksibutirat (20%-20 ml) venaga tomchilab yuboriladi. Zaruriyat bo’lganda 4-6 soat o’tgach yana natriy oksibutirat tayinlash tavsiya etiladi.
Talvasa uzoq vaqt davom etgan hollarda va shuningdek quyonchiq kasalligidagiga o’xshash tutqanoq huruji kuzatilganda geksenal (20% -10 ml), natriy tiopental (2,5% -10 ml) natriy bikarbonatning 4%li eritmasi bilan birga (50-100 mg/kg hisobida) bemor venasiga asta-sekin yuboriladi.
Tayinlangan dorilarning ta’sir kuchini ko’paytirish va likvor gipersekretsiyasini kamaytirish uchun muskul orasiga atropin (0,1%li eritmasidan 1-2 ml) yuboriladi. Shu bilan bir vaqtda kontrikal (20-40 000 birlik),glyukoza (5%-400 ml),dimedrol (10%-2 ml) va seduksen (0,5%-1-2 ml) aralashmasi tomchilab venaga qo`yiladi. Miya tomirlari tonusini yaxshilash va devori o’tkazuvchanligini kamaytirish uchun venaga tomchilab gidrokortizonqo`yiladi. Miya suyuqligi bosimini kamaytirish uchun orqa miya kanali punktsiya qilinadi va 15-20 ml likvor chiqarib tashlanadi. Bemor oshqozoniga zond bilan lyuminal (0,2-0,5 g) yoki natriy etaminal (0,3-0,6 g) yuborish ham talvasani kamaytirish uchun yordam beradi. Uni butunlay bartaraf qilish uchun azot oksidi bilan kislorod aralashmasidan (2:1 nisbatda) bemorga narkoz beriladi.