Машғулот тури: маъруза Мавзу: Биосфера Мавзу режаси

перифитон
 
– сув остидаги дўнгликлар, сув ўсимликлари танаси 
ва япроқларига ёпишиб яшайдиган организмлар (масалан, моллюска, 
гидра ва ш.к.); 
Қуёш ёруғлигининг сув ҳавзаси тубигача етиб бориши сув экоти-
зимлари фаолиятида муҳим ўрин тутади. Қуёш нури сув ҳавзасининг 
тубигача етиб борадиган қирғоқбўйи қисмида фотосинтез жараёни ту-
файли сув экотизимларининг жадал ривожланиши учун энг мақбул ва 
қулай шароитлар вужудга келади. 
Организмларнинг сув ҳавзасидаги учта зона бўйича тарқалиши кат-
та аҳамият касб этади (7.12-расм). 
Литорал зона
– қирғоқбўйи саёзли-
ги ёки қуёш нури тагига етиб борадиган сув қатлами. 
Лимник
зона
– 
қуёш нурининг атиги 1 фоизи тубигача етиб борадиган ва фотосинтез 
сўнадиган ёки қуёш нурининг йўқолиш нуқтаси устидаги сув қатлами. 
Литорал ва лимник зоналардаги нур (ёруғлик) тушадиган қатлам 
эвфо-
тик зона
деб ҳам юритилади. 
Профундал зона
– қуёш нури ўтмайдиган 
(тушмайдиган) сув қатлами ва туби.
Қирғоққа яқин жойларда барглари сувдан кўтарилиб турадиган, сув 
остида илдиз отган (масалан, қамиш, қўға, қирқбўғим ва ш.к.), ундан 
узоқлашган сари барглари қалқиб турадиган (масалан, оқ нилфия, са-
риқ нилфия, бақатўн ва ш.к.) ва ундан кейин тўлиқ сув остида жойлаш-
ган, фақат гуллари кўриниб турадиган ўсимликлар ўсади (7.13-расм).

---

251 
Оқадиган сув ҳавзаларида учта зона белгилари учраса-да, бироқ ўз 
ифодасини аниқ топмайди. Оқар сувли ва туби лойсиз сув ҳавзаларида 
турли нарсаларга ёпишиб яшайдиган 
бентос
ва 
перифитон
шакллари 
Профундал зона 
Литорал
зона 
Лимник зона 
Кўл сатҳининг ўзгариши