Masafalari raajmuidan bahs etadi


Duvana — buloq, Qo’ng’irot tumani. «Devona, gadoy, savdoyi». Yestek



Download 4,7 Mb.
bet64/145
Sana14.06.2022
Hajmi4,7 Mb.
#667039
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   145
Bog'liq
Топонимика

Duvana — buloq, Qo’ng’irot tumani. «Devona, gadoy, savdoyi».
Yestek — ovul, Kegayli, Taxtako’pir tumanlari. Qoraqalpoqlar tarkibiga kirgan qipchoqlarning bir urug’i yestek deb atalgan.
Yeshkiii — ovul, Kegayli tumani. Qoraqalpoqlarning qo’ng’irot qabilasining bir urug’i ytshkili (echkili) deb atalgan.
Jamansha — ovul, Kegayli, Chimboy, Nukus tumanlari, Jaman, Jamanshaq — Kegayli tumani. Qoraqalpoqlarning qiyat, qtay qabila-lari tarkibida jaman, qoraqalpoqlarning mang’it qabilasi tarkibida ja-mansha urug’lari bo’Igan. Ko’pgina turkiy etnonimlar orasida jaman, yomon laqabli urug’-aymoq nomlari bir necha marta takrorlanadi.
Jetkinshek — ovul, To’rtko’I tumani. Jetkinshek qoraqalpoq tilida «o'smir, yosh avlod» degan mafnoni bildiradi.
Kepe ~ ovul, Kegayli, Chimboy, Qorao’zak tumanlari. Qoraqal-poqlarning qtay qabilasi tarkibida kepe urug’i qayd qilingan.
Ko’lsag’a — ovul, Chimboy tumani. Sag’a — arabcha saqo so’zining talaffuz shakli, Xorazmda, shuningdek, Qoraqalpog’istonda «kanal yoki ariqning boshi» ma'nosini bildiradi. Ko’lsag’a — kanal boshla-nadigan joydagi ko'l.
Manjuli — ovul, Chimboy tumani. Qoraqalpoqlaming qtay qabi-lasining bir urug’i manjuli deb atalgan.
Moylibolta — ovul, Kegayli, Qorao’zak tumanlari. Qoraqal-poqlarning qipshaq qabilasi tarkibida moylibolia (maylibalta) urug’i qayd qilingan.
Muytenovul — ovul, QonlikoM tumani. Qoraqalpoqlarning bir urug’i muyten deb atalgan.
Mo’ynoq — shahar, Mo’ynoq tumani markazi. Mo’ynoq ikki tarkibiy qismdan iborat: mo’yin — bo’yin, -oq kichraytirish qo’shimchasi. Mo’ynoq «kichik bo'yin», «bo'yincha» demakdir,
Nukus - shahar, Qoraqalpog’iston Respublikasining poytaxti (qoraqalpoqcha — No’kis). Nukus, no’kis, nekuz degan urug’ boigan. Rivoyatga ko’ra Nukus (no’kis) surgun qilingan to’qqizta qizning o’g’illaridan tarqalgan kishilaming avlodi bo’lib, «to'qqiz kishi» demakdir (tojikcha no'h - to’qqiz, kas — kishi). Bu rivoyat, xolos. Toponimning etimologiyasi hamon noma'lum.
Nukus qabilasi neko’z shaklida turk-mo’g’ul urug’lari tarkibida qadimgi tarixiy manbalarda, chunonchi, Rashid ad-dinning «Jome at-tavorix» asarida ham tilga olingan. Nukus urug’i nukas («yangi-qishloq») degan ma'noni anglatadi degan fikr xam bor. Nukus (Nikuz) degan joy nomlari Respublikamizmng boshqa yeriarida ham uchraydi,
Orol dengizi. Bu gidronimning kclib chiqishi haqida bir qancha fikrlar bayon etilgan. Nega dengiz (katta ko'1) Orol deb atalgan? Orol suv o’rtasidagi quruqlik-ku! Xiva xoni, yirik tarixchi olim Abulg’ozi Bahodirxon Amudaryo dengizga quyiladigan joyni, del-tani Orol deb atagan. Ana shu yerda orollilar degan xalq yashagan. L. Berg o’zining «Orol dengizi’ degan asarida (1908) Orol o’sha yerda yashagan xalq — orollilar nomidan kelib chiqqan deb yozadi va Richkovning (1755) «Ko’lda orollar ko’p bo’lganidan u shun-day atalgan’ degan fikrini o’rtaga tashlaydi. Chindan ham ushbu dengizda 300 dan ortiq orol bo’lgan.
Tevarak-atrofdagi o’zbeklar, qozoqlar dengizni Orol (Arai) deb atasa, qoraqalpoqlar Aral yoki Atau deb atashar ekan, Qoraqalpoq toponimisti Q. Abdirnuratov Orol dengizi chindan ham orol «suv o’rtasidagi quruqlik» so’zidan kelib chiqqan degan fikrni bildiradi.

Download 4,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   145




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish