Маърузалар матни 1-мавзу. Билимлар иқтисодиёти фанининг мақсад ва вазифалари

Ривожланган мамлакатларда илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишларининг молиялаштирилиши (ялпи ички маҳсулот ҳажмига нисбатан % ҳисобида)

Чет эллардаги ривожланган давлатларда эса тадбиркорлик тузилмалари тадқиқотлар ва ишланмалар учун харажатларнинг асосий қисмини ўз зиммасига олади.

Мамлакатда инновацияларнинг барча турлари (технологик, маркетинг ва ташкилий) учун умумий харажатлар хажми ЯИМнинг 0,7 % ни ташкил этади. Бу эса илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишларига сарфлардан тахминан 2,5 баробар кўпдир . Ушбу маблағнинг асосий қисми – 97,7 % технологик инновацияларга йўналтирилмоқда.
Иқтисодиётнинг барча тармоқларида ишлаб чиқаришни модернизациялаш амалга ошириляпти. Технологик инновацияларга харажатлар умумий хажмининг 67,5 % корхоналар учун машина ва жиҳозлар харид қилишга йўналтириляпти. Янги маҳсулотлар, хизматларни яратиш, бу инновацион товарларни ишлаб чиқиш усулларини мамлакат иқтисодиётининг қишлоқ ва ўрмон хўжалиги (95,8%), шунингдек таълим. мадания, фан, ва фанга хизмат кўрсатиш (56,3%) корхона ва ташкилотлари энг кўп харажат қилмоқдалар.



Ўзбекистонда инновацияга харажатларнинг таркиби (умумий харажатларга нисбатан % ҳисобида)

Иқтисодиёт тармоқлари инновацион фаолиятининг энг мухим кўрсаткичи – инновация махсулотлари ишлаб чиқарилишидир. Ўзбекистонда 2009 йилда 1660,4 миллиард сўмлик инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқарилган ва бу кўрсаткич бир йилда 25,3 % га ортган. Инновацион махсулотларни ишлаб чиқаришга машинасозлик ва металлга ишлов бериш, қурилиш материаллари ва ёнилғи саноати корхоналари энг катта хисса қўшмоқдалар. Жумладан, машинасозлик ва металлга ишлов бериш тармоқларида инновацион маҳсулотлар умумий хажмининг 38,8 % га, қурилиш материаллари саноатида эса 12,3 % га этган³⁷.

Умуман мамлакатда юқори технологияли махсулотлар улуши ҳам сезиларли даражада ортиб бормоқда. 2000-2009 йилларда ушбу кўрсаткич деярли икки баробарга кўпайди .

Ўзбекистонда саноат ишлаб чиқаришининг умумий ҳажмида юқори технологияли маҳсулотлар ортишининг динамикаси (% ҳисобида)

Юқори технологияли махсулотлар ишлаб чиқаришни кўпайтиришида машинасозлик саноати, айниқса автомобилсозлик корхоналари етакчилик қилмоқдалара. Шу билан бирга кимё-фармацевтика саноати корхоналарида ҳам ишлаб чиқариш умумий ҳажмида юқори технологияли маҳсулотлар улуши ортиб боряпти.