Маъруза ва семинар машгулотларни укитиш технологияси

O‘ZBEKISТON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RТA MAХSUS ТA’LIM VAZIRLIGI

DAVLAТ SOLIQ QO‘MIТASI

SOLIQ AKADEMIYASI

“MOLIYA VA KREDIТ”

kafedrasi

“DAVLAT BUDJETI”

fanidan

MA’RUZALAR MATNI

Toshkent-2015 y

Kirish

Mamlakatimiz inson manfaatlari, huquq va erkinliklari yuksak qadriyat bo‘lgan ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iktisodiyotiga asoslangan huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyat barpo etish yo‘lidan izchil rivojlanib bormoqda. Iqtisodiyotimizning turli soha va tarmoqlari o‘rtasidagi mutanosiblikning kuchayishi hamda barqaror o‘sish sur’atlarining ta’minlanishi natijasida aholi daromadlari, turmush darajasining sezilarli ravishda oshishi ertangi kunga bo‘lgan ishonchimizning tobora mustahkamlanib borishiga zamin yaratmoqda.

Yurtimiz ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida qo‘lga kiritilayotgan yuksak natijalar, eng avvalo, yangidan-yangi zamonaviy tarmoq va ishlab chiqarish quvvatlarining yo‘lga qo‘yilishi, buning ta’sirida mamlakatimiz iqtisodiy salohiyatining sezilarli darajada ortib borayotgani, yaratilayotgan mahsulot va ko‘rsatilayotgan xizmat turlarining ko‘payib, sifatining tubdan yaxshilanib borishi, bir so‘z bilan aytganda, iqtisodiyotimizning yangicha mazmun va mohiyat kasb etib borishida mustaqil taraqqiyot yo‘lining to‘g‘ri tanlangani, amalga oshirilayotgan iqtisodiy siyosat strategiyasining har tomonlama puxta asoslangan hamda xalqimizning fidokorona mehnati eng muhim va asosiy omil bo‘lib xizmat qilmoqda. Bu omillarning yagona maqsad – yurt tinchligi va ravnaqi, xalqimiz farovonligi yo‘lida jamiyatimizning doimo hamjihat bo‘lib kelayotgani o‘ta murakkab mustaqil taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tishda naqadar og‘ir sinovlardan muvaffaqiyatli o‘tishga imkon yaratdi. Birgina misol, 2008 yilda boshlangan, bugungi kunga qadar salbiy ta’sir va oqibatlari saqlanib qolayotgan, keyingi yillarda rivojlangan mamlakatlarda o‘zining yangi “xuruji”ni namoyon etayotgan jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi nafaqat ayrim mamlakatlar, balki dunyoning deyarli barcha qitalarida iqtisodiy siyosatning zaif jihatlarini, ayniqsa, bank-moliya tizimining “mo‘rt” bo‘g‘inlarini oshkor etib qo‘ydi. Ana shunday murakkab bir sharoitda mamlakatimiz iqtisodiyoti, bizning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot modelimiz yana bir bor hayot sinovidan muvaffaqiyatli o‘tib, o‘zini to‘la oqlagani har qanday e’tirof va e’tiborga munosibdir.

O’tgan 2014 yil ham mamlakatimiz ijtimoiy hayotining turli jabhalarida yangi yutuq va natijalarga juda boy bo‘ldi. Prezidentimiz I.A.Karimov 2014-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2015-yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasida o‘tgan yil natijalariga atroflicha to‘xtalib, joriy yil vazifalarini aniq-ravshan belgilab berdi.

Davlatimiz rahbari o‘z ma’ruzasida “O‘tgan yil yakunlarini sarhisob qilar ekanmiz, birinchi navbatda, iqtisodiyotimiz va uning yetakchi tarmoqlarini rivojlantirish borasida barqaror yuqori o‘sish sur’atlariga erishganimizni ta’kidlash joiz¹”-deya ta’kidlab o‘tdi.

Iqtisodiyotda erishilgan marralar, istiqbolga mo‘ljallangan uzoq muddatli maqsadlar, jahon bozoridagi real va yuzaga kelishi prognozlashtirilayotgan vaziyatdan kelib chiqib, quyidagilar 2015 yilgi iqtisodiy dasturning eng muhim yo‘nalishlari va ustuvor vazifalari etib belgilandi:

I. Tarkibiy qayta ozgartirishlarni kengaytirish hisobiga iqtisodiyotning raqobatbardoshligini yanada oshirish, sanoatning yetakchi tarmoqlarini modernizatsiyalash va faol diversifikatsiyalash, axborot kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish, makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash;

П. Xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga to‘liq erkinlik berish, bu boradagi barcha to‘siq va cheklashlarni bartaraf etish;

III. Iqtisodiyotda davlat ishtiroki darajasini tanqidiy baholash, uni strategik hamda iqtisodiy asoslangan darajagacha qisqartirish;

IV. Korporativ boshqaruv tizimidagi tamoyillar va yondashuvlarni tubdan o‘zgartirish, ishlab chiqarish, tashqi iqtisodiy va investitsiya jarayonlarining korporativ menejmentiga doir xalqaro zamonaviy standartlarni joriy etish;

V. Ishlab chiqarishni mahalliylashtirishni chuqurlashtirish, tarmoqlararo sanoat kooperatsiyasini kengaytirish;

VI. Rivojlangan infratuzilmani, birinchi navbatda, axborot-kommunikatsiya tizimlarini yaratish, yo‘l-transport va muhandislik-kommunikatsiya qurilishini rivojlantirish;

VII. Aholi bandligini ta’minlash, eng avvalo kasb-hunar kollejlari va oily ta’lim muassasalari bitiruvchilarini ishga joylashtirish uchun zarur shart-sharoitlar yaratish;

VIII. Keksa avlod kishilariga g'amxo'rlik va etiborni kuchaytirish, keksalarni moddiy va ma’naviy sollab-quvvatlash, ularning hayotiga talluqli mavjud muammolarni hal etish.

O‘tgan davr mobaynida soliq organlari tarkibini malakali kadrlar bilan ta’minlashga ham juda katta e’tibor berildi. Soliq xizmati xodimlarini tayyorlashda va qayta tayyorlashda ularga nazariy jihatdan ko‘mak beradigan o‘quv qo‘llanma va darsliklar yaratish muhim ahamiyat kasb etadi. Davlat budjeti fani «Soliqlar va soliqqa tortish» ta’lim yo‘nalishidagi talabalar uchun mutaxassislik fani hisoblanib, talabalarni o‘z tanlagan sohalari bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarni shakllantirishga xizmat qiladi.