Ma`ruza: Texnik tayyorgarlik. Reja: Yengil atletika turlarning texnikasini o`rgatish metodlari

Foydalangan adabiyotlar:

1. Kun L. Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta : Per. Svenger. M.: Raduga, 1982..

   
   

2. Olivova V. Lyudi i igri. U istokov sovremennogo sporta. - M.: FiS, 1985.

   
   

3. Stolbov V.V. Istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta. - M.: FiS, 1975.

   
   

4. L. Kun «Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta»; Moskva 1987.

   
   

5. Krushilo YU.S. «Xrestomatiya po istorii drevnego mira» Moskva 1980g.

   
   

Ma`ruza: Yadro itqitish.

REJA:

1. 
   
   YAdro itqitish
   
2. 
   
   Sapchishga tayyorlanish va sapchish.
   
3. 
   
   Ohirgi kuch berish
   
4. 
   
   YAdro itkitish texnikasini o`rgatish.
   

YAdro itqitish chegaralangan doiradan zarb bilan kelib elkadan bir qo`l bilan bajariladi.Itkitishdan oldin dastlabki xolatda yadro sportchining buyin yonida bulib musobaka koidasiga binoan qo`lning shu xolati sakrab-sakrab borish vaqtida o`zgartirmasligi kerak.Itkitayotganda yadroning elka chizigidan orkaga tortish mumkin emas.Itkitib bulgandan keyin uloqtiruvchi doira ichida kolishi kerak.

Itkitish yadrolari turli xil ogirlikda bulishi mumkin, ammo musobakalarda katnashuvchilarning jinsiga va yoshiga qarab,ma`lum ogirlikdagi yadrolar ishlatiladi

YAdroning kancha o`zokga tushgani segmentning ichki raxidan yadro erga tushganda kolgan izgacha bulgan masofa bilan ulchanadi.Bir sportchining o`zi har gal bir xil optimal uchib chiqish burchagi xosil qilib,itkitadigan bulsa yadroning uchish o`zokligi uning uchib chiqish paytidagi tezligiga bo`gliq. Buladi.SHuning uchun musobaka koydasiga rioya qilib,yadroning eng yuqori boshlangich tezlikda uchib chiqishiga erishmok kerak.

YAdro itkitishda hamma maqo`l kurgan sakrab borish usuli-itkituvchi qo`l tamondagi oyoqda sapchish usulidir.Sapchish deganda sapchish uchun chap oyoqni silkigan paytdan to ung oyoq erga tushgangacha utgan faza tushiniladi.Bunday sapchish usuli doira kichikligi sababli gavdaning yadro bilan siljish tezligini salgina oshirishga yordam beradi.

Eng kuchli etkituvchilarda sapchishdan yadro uchib chiqishigacha davom etadigan itkitish jarayoni 0,8 sekundgacha davom etadi.

YAdroni qo`lda tutish Itkitish oldidan ung qo`l barmoklarini tugirlab turib yadroni qo`l ustiga qo`yiladi.Ung qo`l panjasi yadro ogirligi ta`sirida yoyiladi.Bilak vertikal xolatda saklanadi,kursatkich urta va yon barmoklar oralari sal ochik jimjilok esa bukilgan bulishi mumkin.

YAdro erkin barmoklar ustidan bulishi kerak.Agar yosh sportchining barmoklari itkitish vaqtida yadroning ogirligi ta`sirida bukilsa u paytda musqo`llarni taranglab uning ortikcha buqilishiga karshilik kursatish kerak. Sapchish oldidan yadroni buyun yonida tutiladi Tirsak gavdadan o`zoklashtiriladi bilak esa ohirgi kuchlanish boshlanadigan yunalishida buladi.Sportchi doira ichida dastlabki xolatda itkitish tamoniga orka ugurib turganida tirsak oldinga-ungga kutariladi.

Sapchishga tayyorlanish va sapchish.

Uloqtiruvchi sapchish oldidan doiraning itkitish yunalishiga nisbatan orka qismida turadi.Sapchish itkitish tamoniga nisbatan orka bilan turib bajariladi.Uloqtiruvchining sapchish oldidan bunday dastlabki xolati ohirgi kuchlanishdan oldin buladigan keyingi xolatiga uxshash shuning kchun ham sapchish vaqtidayok usha xolatga yaxshi tayyorlanib olishni ta`minlaydi.

Itkitish tamoniga orka bilan turgan xolatdan sapchish boshlashdan oldin ung oyoq doira chambaragiga juda yakin joylashtirilib chap oyoq esa uchi bilan orkarokda yoki ung oyoq yonida turadi.

YAdro itkitishda sapchishni bajarish paytida sportchinig oldida kuyidagi vazifalar turadi.

1.yadro bilan gavdaning gorizontal tezligini oshirish

2.ohirgi kuch berish uchun qo`lay vaziyatga ega bulish va sapchishdan ohirgi kuch berishga ravon utish uchun qo`lay sharoit xosil qilish.

Itkituvchi sapchishga tayyorlaniyotganda ung oyogining uchiga kutariladi va gavda ogirligini ungga utkazib chap oyogini itkitish tamoniga yuqorilatib orkaga o`zatadi. Keyin oldinga engashib ung oyoqda chunkayadi-yu chap oyoqni bukib pastga tushiradi yoki ung oyoqga yakinlashtiradi. Sapchiganda ung oyoq erdan o`zilgandan to ikkala oyoqda erga tushguncha gavdaning xolati bir kancha o`zgaradi-chap oyoqni silkigan payitdan boshlab sal tugirlana boradi.

Ohirgi kuch berish

Ma`lumki yadroning uchib chiqish tezligi sportchi kuchining unga ta`sir etib borish yulining o`zunligiga to`g`ri sportchi kuchining ta`sir etish vaqti miqdoriga esa teskari mutonasibdir.

Bir uloqtiruvchining o`zida burchak ohirgi kuch berish vaqtida oyoqlarning tugirlanish tezligi kup omillarga bo`gliq bulib birinchi navbatda ma`lum burchak ostida engish kerak bulgan inersiya kuchiga hamda gavda va qo`lning tugirlanish kuchiga bo`gliqdir.

Ohirgi kuch berishning ohirgi qismida oyoqlar gavda va qo`l harakatlarning bir vaqtda bulmasligiga oyoqlarning sho shilinch ..ravishda tug`irlanishi sabab buladi.

Ohirgi kuch berishdan oldin erga tarang qo`yiladigan chap oyoq harakatda tana massasi bosimi ta`sirida sal bukiladi va shu zaxoti tezda tugirlanaboshlaydi.

YAdroning uchib chiqish vaqtida ung qo`l va chap oyoq yadroning uchish yunalishidagi bitta vertikal tekislikda buladi.Itkitish oxirida ung elka odatda chap elkadan yuqori turadi lekin bu chap elkani maxsus pasaytirish kerak degan so`z emas YAdro itkitib yuborayotganda uni tezlashtirib yuborish uchun uloqtiruvchi panjasi va barmoklari bilan unga ohirgi berib yuborishi juda ham muxim.

CHap qo`l harakati ham katta ahamiyatga ega.Sapchib ung oyoq erga qo`yilgandan keyin ohirgi kuchlanishdan oldin chap qo`l yon tomondan aylantirib orkaga aktiv tortiladi.