Ma’ruza rejasi Gazning bajargan ishi. Issiqlik miqdori. Issiqlik sig’imi Termodinamikaning birinchi qonuni, uni izojarayonlarga qo’llash. Ichki energiya

δA= pdV va dU=νCVdT dan foydalanib

(1)

(2)

Birinchi tenglamani ikkinchiga bo’lsak

-

- Puasson koeffitsienti.

Adiabatik jarayonda bajarilgan ish izotermik jarayondagidan kichik. Buning sababi – adiabatik kengayishda gaz soviydi, izotermik kengayishda esa, temperatura tashqaridan beriladigan ekvivalent issiqlik miqdori bilan o’zgarmas saqlanib turadi.

tenglamani integrallasak

hosil bo’ladi

bundan adiabatik jarayon uchun Puasson tenglanasi

Mendeleyev Klayperon tenglamasidan foydalanib,

quyidagilarni olamiz

va

Adiabata chizig’Ii izotermaga nisbatan tikkaroq. Bunda 1-3 adiabatik siqilishda bosimning oshishiga nafaqat hajmning kamayishi, balki temperaturaning oshishi ham ta’sir ko’rsatadi.

Adiabatik jarayonda bajarilgan ish

shuning uchun

Agar gaz adiabatik kengayotgan bo’lsa, uning temperaturasi pasayadi va gazning kengayishdagi ishi

Mendeleyev-Klayperon tenglamasidan foydalanib quyidagini olamiz

Adiabatik siqilish
Adiabatik kengayish
Birlamchi holati
Gazning bajargan ishi manfiy.
Ichki energiya oshadi.
Tashqi kuchlar bajargan ish manfiy
Tashqi kuchlar bajargan ish musbat
Gazning bajargan ishi musbat.
Ichki energiya kamayadi .
Temperatura oshadi
Temperatura pasayadi
Dizel dvigateli
Atmosferaning yuqori qatlamlarida havoning kengayishi, bulutning paydo bo’lishi

Politropik jarayonlar ( С=const).

• Issiqlik sig’imi o’zgarmay qoladigan jarayonlar politropik jarayon deb ataladi
• Yuqorida ko’rilgan izoxorik, izobarik, izotermik va adiabatik jarayonlar politropik jarayonning xususiy holi hisolanadi.
• Politrop tenglamasi
• - politrop ko’rsatkichi.

Turli jarayonlar uchun issiqlik sig’imi qiymatlari va politrop ko’rsatkichlari