Ma’ruza rejasi Gazning bajargan ishi. Issiqlik miqdori. Issiqlik sig’imi Termodinamikaning birinchi qonuni, uni izojarayonlarga qo’llash. Ichki energiya

Ish

p – gaz bosimi,
S – porshen yuzasi,
dx – uning ko’chishi
ΔV- hajmning o’zgarishi
А – gazning ishi
А’- gaz ustida bajarilgan ish
Gaz ish bajaradi
Gazning hajmi V1 dan V2 gacha o’zgarganida gaz bajaradigan to’liq ish quyidagiga teng
δA=Fdx=pSdx = pdV
KENGAYISH
SIQILISH
GAZNING BAJARGAN ISHI MUSBAT
TASHQI KUCHLARNING GAZ USTIDA BAJARGAN ISHI MANFIY
GAZ BAJARGAN ISH MANFIY
TASHQI KUCHLARNING GAZ
USTIDA BAJARGAN ISHI MUSBAT
Bajarilgan ish (p, V) diagrammadagi jarayon grafigi ostidagi shaklning yuzasiga qiymat jihatdan teng.
kPa

Rasmda gazni (1) holatdan (2) holatga o’tkazadigan uchta turli jarayon ko’rsatilgan. Gaz ucchala holda turli hil ishni bajaradi.

Molyar gaz doimiysi R ning fizik ma’nosi

Molyar gaz doimiysi qiymat jihatdan temperaturasi izobarik ravishda bir kelvinga qizdirilgan bir mol ideal gaz bajaradigan ishga teng.

Issiqlik sig’imi

Moddaning solishtirma issiqlik sig’imi (c) – 1 kg moddani 1 kelvinga isitish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdoriga teng kattalik.
Moddaning molyar issiqlik sig’imi (Сμ) –1 mol moddani 1 kelvinga isitish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdoriga teng kattalik.
J
J
kg
mol

O’zgarmas hajmdagi molyar issiqlik sig’imi

Termodinamikaning birinchi qonunidan

δA= pdV va ni hisobga olgan holda

1 mol gaz uchun olamiz

Hajm o’zgarmas bo’lganida V=const tashqi kuchlar bajargan ish nolga teng δA=0

Gazga tashqaridan beriladigan issiqlik faqat uning ichki energiyasini oshirishga sarf bo’ladi.

bo’lgani uchun

Bosim o’zgarmas bo’lganida molyar issiqlik sig’imi