маъруза Рақамли схемотехниканинг асосий тушунчалари ва терминлари, қўллаш сохалари

"ВА-ЁКИ-ЭМАС" элементлари ва кенгайтирувчилар

ЁКИ-ЭМАС элемент чиқишига уланган бундай схемалар бир неча "ВА" элементларни бирлаштиради (3-расм). Агарда а,в, . . . е ўзгарувчи етарли бўлмаса, у ҳолда кенгайтирувчи элементлар қўлланилади. Бунинг учун улар кенгайтириш С ва Е киришларига (Очиқ коллектор ва элементар киришлар учун) уланади. Q1 белгиси ВА функцияни аниқлаб ЁКИ бўйича бирлаштиради (4 расм). Бу ерда ва кейин * белги мантикий эелементларнинг ёрдамчи киришлари деб белгиланади.

Бу схемаларда, "ЁКИ" элементларда каби фойдаланмайдиган киришларга "0" уланган бўлиши керак. Шунинг учун, агарда ВА элементдаги бир сония фойдаланмаётган бўлса, у ҳолда унинг киришлардаги бирига 0 берилиши шарт. Акс ҳолда х ҳар доим 0га тенг бўлади. Схемадаги бу муносабат, ТТД (Ш) технология асосида қурилган булиб, бўш мантиқий киришларга мантиқий "1" уланишга эквивалентдир (шуни қайд қилиш лозимки бунда микросхеманинг баъзи бир характеристикалари ёмонлашади).

Уч холатли элементлар

Икки ҳолатли мантиқий элементлар билан бир қаторда учинчи технологик ҳолат ҳам мавжуд бҳлиб, бу элемент чиқиши ички схемадан ўчирилган ҳолатга тушиш тушунилади. Кўрилаётган ҳолатда чиқиш ва "ер" орасидаги қаршилик жуда катта бўлади ва микросхемалар чиқишлари бошқа микросхемалар чиқишларининг уланишига ҳеч қандай таъсир курсатмайди. Бундай схемаларнинг бир неча чиқишлари бирга уланиши мумкин. Бундай уланиш тури хатодир! Гипер мурожат объект учун мумкин эмас, ишлатилиши мумкин, качонки манбага уланаётган киришлар навбат билан бир ёки бир неча кабул килувчига бир-бирига халакит килмай уланса. Учинчи холат юкори импеданс ёки Z-холат деб аталади. ВА-ЭМАС схема учун Z холатли чикиш схемаси чапда 5 расмда келтирилиб, унинг шартли белгиси ўнгда кўрсатилган

Агар сигнал ~ 0Е=0 бўлса, VT3 транзистор ёпик ва қарама-қарши уланган диодлар "ВА" элементнинг мантиқий чиқишига хеч қандай таъсир ўтқазмайди. VT1 ва VT2 базаларда кучланишлар қарама-қарши фазада жойлашади, ва агар х0*х1=1 бўлса, юқоридаги транзистор ёпиқ, пастдаги эса очиқ. VT2 коллектор потенциали тахминан нолга тенг ва шунинг учун у=0. Х0 ва Х1 бошқа қийматларида пастдаги транзистор ёпиқ бўлиб, юқоридагиси эса очиқ ва схеманинг чиқишида-юқори сатх яъни ~ ОЕ=0 холда схема оддий ВА-ЭМАС элемент сифатда ишлайди. ~ ОЕ=1 холда эса расм сезиларли даражада ўзгаради. VT3 транзистор тўйингунча очилади ва VT1 ва VT2 транзисторлар базаларидаги потенциал тахмин нолгача тушиб кетиб, уни ёпади. Мантикий схемаларнинг "V" чиқишлари узилиш холатга ўтиб қолади. Уч холатли элементлар схемада қолиб кўнгдаланг чизиқча билан ёки Z харфи билан белгиланади. Бундай элементлар бир алока линиялари бўйича бир неча манба сигналларини бир ёки бир неча қабул қилувчилар учун маълумот узатиш учун ишлатилади. Кўпинча, алоқа линияси ягона бўлиб, пассив манба чиқишлари актив элемент чиқишлари узатаётган маълумотларнинг бузмаслилиги учун, улар учинчи холатга ўтқазилади. Шунинг учун Z-холат хотира микросхемаларида. Шина ташкил қилувчиларда ишлатилади.
+ Қўшимча инверсия кириши бошқариш ёки функционал натижаларича ишларни бажарувчига таълуқлидир. Кириш функцияси белгилашда шифрланган (On+pn+Enable-чиқишга рухсат (~ ОЕ)), бу кириш активланади, агарда кириш тўғри ва 0 тенг агарда кириш инверсияга тенг бўлса, схемада кўрсатилгандек.
4-маъруза
Мантиқий функция ва қурилмаларни соддалаштириш.
Карно картаси асосида соддалаштириш. Соддалаштиришга мисоллар.
(12) ифода ёрдамида аникланган (СДНФ) БОНФ кайта ишланиб, шундай кўринишга (хар доим хам эмас) келтириш мумкинлиги, унда ўзгарувчилар ва операция сони бирламчи ифодадан кам холатда бўлиши мумкиндир. Бундай қайта ишланиш ихчамлаш дейилади.
Мисол. Учта иккилик Xi дагиликлар бор. Шундай мантиқий функциялаш ишини бажаришни, чиқиш функцияси 1 тенг бўлсин-ки, агарда икки ва ундан ортиқ датчиклар 1 тенг булса. Бундай функция мажоритар функция дейилади. Унинг холатлар жадвали куйидаги кўринишга эга.

(12) формула ёрдамида Yмажор = ~ х2*х1*х0*х2* ~х1*х0+х2*х1* ~Х0+х2*х1*х0 (3,5,6,7-жадвал қаторлари). Аникланган ифодага 6 расмдаги схема тўгри келади.

Келтирилган схема 4 та уч киришли "ВА" элементи ва тўрт киришли "ЁКИ" элементлардан иборат. Мантиқий функцияларнинг ихчам формаси алгебрани қайта ишлаш, қарама-қарши ёки катта ўзгарувчилар амалга ошириш мумкин.