Ma’ruza mavzulari 1-Modul. Neft-gazkimyo sanoati tavsifi va taraqqiyoti

Buxoro – Hiva neft va gazli hududi

Buxoro–Xiva neftgazlilik regionida 110 dan ortiq neft va gaz konlari topilgan. Muhim maqsadli izlov obyektlari yuqori yura davridagi karbonatli va ostki bo‘r davridagi chaqiq cho‘kindilar bilan bog‘liq, ular bilan birga keyingi vaqtlarda, o‘rta yura va yuqori paleozoy davri yotqiziqlarida ham izlov ishlari olib borilmoqda.

Buxoro–Xiva neftgazli regionida yangi neft va gaz uyumlarini ochish imkoniyatlari hali tugamagan, ayniqsa yaxshi o‘rganilmagan Beshkent hududi zonasida (agar izlanayotgan maydonlar sonining kamligi hisobga olinsa) konlarni ochish koeffitsiyenti yetarli darajada yuqori ya’ni 30%.

Beshkent zonasining muhim xususiyatlaridan biri organogenlardan to’zilgan kellovey–oksfordning karbonatli cho‘kindilarini qalin qatla-mini (500 m ortiq) mavjudligidir, ularga birlik maydonga to‘g‘ri keluvchi zahiralarni katta jamlanganligi bilan xususiyatlanuvchi uglevodorodlarni yuqori debitli konlari to‘g‘ri keladi. Masalan, sayozliklarning olitli fatsiyalarida joylashgan Qandim konining 600 km² dan ortiq maydonida 150 mlrd.m³ ko‘p gaz zahirasi bor. Ikkinchi tomondan alan konining gazlilik maydoni jami 37 km², ammo gaz zahirasi undan ko‘p. Mamlakatimizdagi eng katta neftgazkondensatli konlardan biri Ko‘kdumaloq ham shu mintaqada joylashgan. Alan va Ko‘kdumaloq konlarida uglevodorodlar uyumi oksford yoshidagi yakka rifli to’zilmalar bilan bog‘liq.

Zamonaviy texnologiya va texnikaning qo‘llanilishi bu hududda hali juda ko‘p va shu bilan birga yirik uglevodorod konlarini ochishga imkon yaratadi. Bunga asosiy obyekt bo‘lib yotish chuqurligi 2500 m dan 4000 m gacha bo‘lgan yura davri yotqiziqlari kiradi.