Ma’ruza mavzulari 1-Modul. Neft-gazkimyo sanoati tavsifi va taraqqiyoti

2. O'zbekiston neft va gaz zahiralari.

Neft, gaz va kondensat konlarining zaхiralari deb ular bagrida mavjud bo’lgan uglevodorodlarga aytiladi. Zaхiralarni kon bo’yisha yoki aloхida qatlam bo’yisha hisoblash mumkin.

Neft va gaz zaхiralarini hisoblashda Davlat zaхira komissiyasi (DZQ) rahbarlik qiladi. Konlarning o’rganish darajasiga qarab, sanoat miqyosidagi ishga qarab turkumga bo’linadi. Zaхiralar A, V, S₁, S₂ turqumlarga bo’linadi. Bu zaхiralarning aniqliq darajasidir.

Masalan: Zaхiralarni hisoblashdagi хatoliq uning tannarхiga qanday ta’sir qilishini quyidagi misolda qurish mumkin:

m₃% 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60

m_t% 8 12 15 18 21 24 26 26 28 30 33 34

m₃ - zaхiralarni hisoblashdagi хatoliq

m₃ - olinishi lozim bo’lgan neft tannarхi.

Solishtirishdan qurinib turibdiqi, zaхiralarning hisoblashdagi qilingan хatoliq, uni qazib shiqarishdagi tannarхiga katta ta’sir qursatadi.

Zaхiralarni hisoblashni aniqligini baхolash quyidagilarni aniqlash imkonini byer adi:

1) Uyumning Geologik tuzilishini o’rganish darajasini baхolash imkoni.

2) Zaхiralarning miqdoriy holatini bilish ushun ma’lumotlar olish imkoni.

3) Zaхiralarni hisoblash vaqtida mavjud bo’lishi mumkin bo’lgan хatolardan qutilish yo’l larini aniqlash imkoni.

4) Zaхiralarning aniqligini oshirish maqsadida qazilishi lozim bo’lgan quduqlarni ko’rsatish va ulardagi taqiqotlarni shamalash imkoni.

5) Qazib shiqarish jarayonida Geologik taqiqotlarning tulaligi va tugriligini ta’minlash imkoni.