Маъруза мавзу: Одам органлар системасининг онто



Download 1,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/39
Sana29.04.2022
Hajmi1,43 Mb.
#593070
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   39
Bog'liq
13-маъруза Органлар системаси Онто-филогенези

МУСКУЛ СИСТЕМАСИ
Умуртқалилар вакилларида мускул системасини ривожланиши, асаб тизи- 
мини қайси қисмлари орқали бошқарилишига қараб иккига бўлинади: 
соматик ва висцерал. 
 Соматик мусуллар 
миотомдан ривожланади ва орқа 
мияни қорин (олдинги) шохлари орқали чиқадиган нерв толалари орқали 
бошқарилади. 
Висцерал мускуллар
мезодерманинг бошқа қисмидан 
ривожланади ва вегетатив нерв системаси орқали бошқарилади(199-расм). 


Соматик мукулларни ҳаммаси тузилиши бўйича кўндаланг йўлли, висцерал 
мускуллар ҳам кўндаланг йўлли, ҳам силлиқ мускулли бўлиши мумкин.
Умуртқалиларни 
с
оматик ва висцерал мускуллари 1 – соматик мускуллар 
миотомдан ривожланади; 2 – жабра қисмдаги висцерал мускуллар
Висцерал мускул 
Овқат ҳазм қилиш найининг олдинги қисмидаги висцерал ёйлар билан 
боғлиқ бўлган висцерал мускуллар жиддий ўзгаришларга ўчрайди. Тубан 
умуртқалиларда ушбу мускулларнинг катта қисмини, жабра ёйларини ҳар 
томондан ўраб, қоплаб турган умумий сиқиб турувчи аппарат
 m. constrictor 
superficialis-
ташкил қилади

Бу мускулни жағ ёйи атрофидаги қисми 
учлик нерви
(V) орқали иннер- 
вацияланади, тил ости ёйи атрофидаги қисми 
юз нерви
(VII) орқали, бир- 
инчи жабра ёйи атрофидаги қисми - 
тилютқин нерви
(IX) орқали, ва охир- 
ги қисми –
адашган нерв
(X) орқали иннервацияланади. 
Шу туфайли, келтирилган висцерал ёйларнинг ҳосилалари ва мускул- 
лари улар билан боғлиқ бўлган нервлар орқали кейинчалик, ҳамма умуртқа- 
лиларда иннервацияланади. Висцерал аппаратни олдинги қисмида, жағ мус- 
куллари, орқароғида алоҳида тутамлари билан охирги жабра ёйларига ва елка 


камарини орқа бўлагини олдинги чеккасига бирикадиган трапеция- симон 
мускул -
 m. trapezius 
дифференцирланади. Судралиб юрувчиларни, сиқувчи 
аппаратни, тил ости ёйи соҳасидаги юқори томони ўса бошлайди, бўйиннинг 
остки ва ён томонлардан ўраб олиб, бўйинни сиқувчи 
m. sphincter colli 
ни 
ҳосил қилади. Сут эмизувчиларда бу мускул икки қаватга ажралади: чуқур 
ва юзаки. Чуқур қавати 
m. sphincter colli
номини сақлаб қолади, юза 
қаватидаги 
platysma myoides
деб номланади ва тери остида жойлашади. Бу 
иккита мускул бошни ҳамма соҳаларига ўсиб боради ва приматлар ва 
одамларда 

Download 1,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish