Маруза матни

17-маъруза.
Пестицидлар, гербицидлар, феромонлар, кимёвий табиати, биологик аҳамияти ва ишлатилиши

Пестицидлар умуман қишлоқ хўжалигида, медицинада кўп ишлатилади. Ўсимликларни ҳимоя воситалари, медицинада бактерияларга, микробларга қарши восита сифатида ишлатиладиган моддалар ҳисобланади. Улар инсектицидлар, гербицидлар, десикантлар, дефолиантлар, фунгидцидлар, зооцидлар, бактерицидлар, антигельментлар ва бошқалардир.

Инсектицидлар
Дихлордифенилтрихлорметил-метан).

У оқ кристалл модда, Т_суюқл.108,5-109 ^оС. Сувда ёмон эрийди, ароматик углеводородларда (бензол, толуол) яхши эрийди. Унинг асосан сувли эмульсияси ишлатилади. ДДТ кучли инсектицидлик хоссага эга бўлиб, кўпгина ҳашоратларга, жумладан, қуртларга қарши ишлатилади. Унинг заҳарлилик таъсири юқори (ЛД₅₀10-15 мгкг ), организмда парчаланиши анча қийин, кумулативлик хоссага эга, яъни йиғилиб сўнгра кучли таъсир кўрсатади. Шунинг учун уни кенг миқёсда ишлатиш чегараланган.
Бромофос (Нексион):

У оқ кристалл модда, Т_суюқл.53-54,5 ^оС. Сувда ёмон эрийди, органик эритувчиларда яхши эрийди. Кўпчилик ҳашаротларга, жумладан қуртларга қарши ишлатилади, унинг ҳам сувли эмульсияси ишлатилади. Заҳарлилиги анча кам (ЛД₅₀450-1382 мгкг). Кумулатив таъсири кучсиз, кучли инсектицид ҳисобланади. +ишлоқ хўжалигида кўпчилик ҳашоратларга, айниқса қуртларга қарши курашда кенг фойдаланилади.
Гербицидлар
Дикват (N,N’-этилен-2,2’-дипиридилийдибромид).

Сувда яхши эрийди, ҳидсиз. Кучли гербицид, ёввойи ўтларга қарши ишлатилади, десикантлик ва дефолиантлик хоссалари ҳам бор.
Далапон (,-дихлорпропионат натрий)
СН₃ССl₂СООNa
Далапон оқ кристалл модда бўлиб, унинг Т_суюқл.193-197 ^оС, гигроскопик хусусиятга эга, сувда яхши эрийди, гидрофоб эритувчиларда деярли эримайди. У саноат миқёсида 85% ли эритма сифатида ишлаб чиқарилади.
Далапон систематик таъсирчанликка эга гербицид ҳисобланади. У бир йиллик ва кўп йиллик ёввойи ўтларга қарши ишлатилади. Далапон сабзавот ва полиз экинлари, қанд лавлаги, пахта ва бошқа ўсимликлар экиладиган ерларга кузги ва баҳорги ишлов бериш даврларида 10-40 кгга миқдорида, ёввойи ўсимликларнинг вегетатив даврида эса 5-10 кгга миқдорда сепиш орқали қўлланилади.
Далапон кам заҳарли модда, унинг ЛД₅₀3650-7000 мгкг, куммилатив таъсири кучсиз, организмдан тез чиқиб кетади.