Ma'ruza matni doc

1.1-савол: Органик оламнинг таркиби. 
Органик олам, ёки тирик табиат турли организмларни ўз ичига олувчи бир 
неча дунёдан таркиб топган. Улардан бири энг содда тузилишга эга бўлган 
организмларни ўз ичига олади. Бундай организмларни оддий кўз билан кўриб 
бўлмайдиган, айримлари ҳатто оддий микроскопларда кўринмайдиган вируслар, 
бактериялар, реккетциялар, кўк-яшил сувўтлари ташкил қилади. Уларнинг 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

барчаси заррача организмлар – Muchota дунёсини ташкил қилади. Органик 
оламнинг ушбу дунёсига тааллуқли организмлар морфологик томонидан 
шаклланган хужайра ядросига эга эмас ва уларнинг кўпайишида ҳақиқий жинсий 
жараёнлар кузатилмайди. 
Барча ўсимликларни ўз ичига олувчи органик оламнинг таркибий қисмини 
ўсимликлар дунёси – Planta ни ташкил қилади. Ўсимликлар бошқа тирик 
организмлардан автотроф усулда озиқланиши, яъни анорганик моддалардан 
мураккаб органик бирикмалар ҳосил қилиши билан ажралиб туради. Улар 
озиқланиши жараёнида қуёш нурлари энергиясидан фойдаланиш, яъни 
фотосинтез жараёнини ҳосил қилиш хусусиятига эга. Шундай қилиб ўсимликлар 
органик оламнинг бошқа ҳаёт шаклига эга бўлган организмларга асосий озиқа ва 
энергия манбалари бўлиб ҳисобланади. Ҳозирги пайтда ўсимликлар дунёси 400 
мингдан ортиқ турларни ташкил қилади. Уларни ботаника фани ўрганади.
Илгари тубан ўсимликларга киритилган замбуруғлар – Fungi органик 
оламнинг учинчи дунёсидир. Ўсимликлардан фарқли ўлароқ, замбуруғлар 
гетеротроф организмлардир. Замбуруғлар вегетатив, жинссиз (споралар 
ёрдамида) ва жинсий йўллар билан кўпаяди. 
Органик оламнинг тўртинчи таркибий қисмини ҳайвонот дунёси – 
Animalia ташкил қилади. Ҳайвонлар гетеротроф организмлар бўлиб,улар ҳаракат 
қилиш,ҳар хил тааъссуротларга жавоб қайтариш, ўсиш, кўпайиш турли ҳаётий 
хусусиятларга эга. 
Органик оламнинг ҳайвонот дунёсини зоология фани ўрганади (zoon – 
ҳайвон, logos-илм, фан).