Maruza 8 rdbq va dastgohlarning uzellari, yuritmalari va elementlari

a-ochiq; b-yopiq; d-rolikli; 1-tayanch; 2- yo‘naltiruvchi; 3- dastgohning ijro organi; 4- roliklar; 5-separator.


Tebranish jismi sifatida sharik va roliklar ishlatiladi; (boshqaruv qurilmalari yordamida) dastlabki tortish yo^£naltiruvchilaming qattiqligini 2-3 marta orttiradi. Tebranish yo‘naltiruvchilari ochiq (5.2- a rasm), yopiq (5.2- b rasm) bo^£lishi mumkin. Harakat tezligi 10 m/min bo‘lgan holda, ijro organining uzunligi sezilarli bo‘lgan to‘g‘ri chiziqli harakat yo‘naltiruvchilari uchun tebranishning rolikli tayanchlari qo‘llaniladi (5.2- d rasm). Gidrostatik yo'naltiruvchilar, asosan, og‘ir dastgohlarda qo‘llaniladi. Ular kontaktning butun maydoni bo‘ylab moyli asos hosil qiladi. Buning oqibatida harakatga qarshilik, yeyilish va harakatning sakrash ko‘rinishida bo‘lishiga barham beriladi. Ular tutashgan va tutashmagan holda tayyorlanadi. Tutashmagan gidrostatik yo‘naltiruvchilar quyidagicha faoliyat ko'rsatadi (5.3- rasm):
8
.4-rasm. Tutashmagan gidrostatik yo‘naltiruvchilarning sxemasi


3 nasosdan 1 filtr orqali (2 saqlagich klapan yordamida ushlab turiladigan doimiy bosim ostida) 4 drossel orqali (doimiy qarshilik bilan) 5 cho‘ntak kamera yo‘naltiruvchida joylashgan. Kameradan h tirqish orqali moy sizib chiqadi.
Ijro organi harakatining aniqligi yuklama o‘zgarganda moy qatlami qalinligi nisbiy doimiyligini ushlab turish orqali ta’minlanadi (masalan, drosselni har bir kamera oldiga sozlash va yo‘naltiruvchilarni Yuqori geometrik aniqlikda bajarish orqali).
Shilish va ko‘p vazifali RDB dastgohlarida, ikkilangan ko‘p oqimli regulyatorli tutashgan gidrostatik yo‘naltiruvchilar ishlatiladi. Bunday yo‘naltiruvchilar og'ir burilovchi stol va planshaybalarda ham ishlatiladi.


Asosiy harakat yurutmasi
A

sinxron elektrodvigatel, tezliklarning avtomatik qutisi (TAQ) va shpindel uzelidan tashkil topgan (ular o‘zaro klintasmali uzatmalar yordamida birikkan) asosiy harakat yuritmasi, shpindel aylanish chastotasini bosqichli yoki bosqichsiz boshqaruviga ega bo‘lishi mumkin. Bosqichli boshqaruvda TAQ bir yoki ko^£p tezlikli boshqarilmaydigan elektrodvigatel bilan birgalikda ishlatiladi. TAQ da (8.4-rasm) ishga tushirish, tormozlash, revers, tezlikni boshqarish avtomatik tarzda elektromagnit muftalar yordamida amalga oshiriladi.