Ma’ruza-7 tcp/ip protokollari stekining modeli. Reja: Ko’p darajali tuzilma

Чипта (сотиб олиш)
 
Юк (топшириш)
 
Йўловчиларни рўхатдан 
ўтказиш
 
Самолётнинг учиши
 
Маршрут бўйича бориш
 
Маршрут бўйича бориш
 
Маршрут бўйича бориш
 
Самолётнинг қўниши
 
Йўловчиларни рўхатдан 
ўтказиш
 
Юк (олиш)
 
Чипта (шикоят қилиш)
 

---

7.1-rasm. Uchishni amalga oshirishda yo’lovchi harakatlarining ketma-ketligi. 
Harakatlar tuzilmasi simmetrik hisoblanadi, bu erda “simmetriya o’qi” bo’lib 
uchib o’tish xizmatqiladi. Shunday qilib, samolyotdagi sayohat jarayonini 7.2-
rasmda tasvirlanganidek gorizontal darajalar majmui ko’rinishida taqdim etish 
mumkin. 
Keltirilgan gorizontal tuzilma (7.2-rasm) bizning ko’rib chiqishimiz uchun 
asosiy predmet hisoblanadi. Biz sayohatni har bir komponentining boshqa 
komponentlarga nisbatan joyini aniqlashga erishdik. Masalan, yo’lovchilarni 
ro’yxatga olish haqida aytilganda, biz bilamizki, bu yuk tekshirilganidan keyin 
samolyot bortiga o’tqazishdan oldin bo’ladigan protsedura hisoblanadi. 
Fahmlamizki, har bir ajratilgan daraja o’z funktsionalligiga ega, ya’ni yo’lovchilarga 
xizmatlarni taqdim etadigan xizmatlarga ega. Chipta darajasidan quyida yo’lovchi 
chiptani olishdan shikoyatn qabul qilishgacha barcha xizmat ko’rsatish 
bosqichlarini, yuk darajasidan quyida esa yukni tekshirish va topshirishdan uni 
olishgacha barcha bosqichlar orqali o’tadi va h.k.. Bunda yuk darajasida faqat 
chipta darajasida xizmat ko’rsatishdan o’tgan yo’lovchilarga xizmat ko’rsatiladi. 
Shuning o’zi boshqa darajalar uchun ham o’rinli bo’ladi. Shunday qilib, 
darajalardan har birida xizmat ko’rsatish bu darajaga kiradigan funktsiyalarni 
bajarilishi yo’li bilan barcha oldingi darajalardagi xizmat ko’rsatish natijalaridan 
foydalanish orqali amalga oshiriladi. 
7.2-rasm. Uchib o’tish jarayonining gorizontal ko’p darajali tuzilmasi. 
Ko’p darajali tuzilma katta va murakkab tizimning elementlarini batafsil 
baholashga imkon beradi. Ko’p darajali tuzilmadan foydalanish orqali tizimning 
funktsiyasini modifikatsiyalash oson, buning uchun faqat mos darajaga 
o’zgartirish kiritish kerak, bunda tizimning tuzilmaviy-funktsional tashkil etilishi 
oldingidagidek qoladi. Masalan, ro’yxatga olish tizimini takomillashtirish ro’yxatga