Ma’ruza №6 Mavzu: Vertikal va qiya kon lahimlari mustahkamlagichi, mustahkamlash inshooti. Dars maqsadi

Sochilmali konlarda qiya lahimlar mustahkamlagichi va stvol oldi maydonlari.

Qiya lahimlarga qiya stvollar, qiya ko‘tarmalar, bremsberglar, qiyaliklar, kishilar yurish yo‘llari, nishabliklar, pechlar kiradi. Nisbatan oz muddatli xizmatga ega tayyorlash lahimlari uchun yog‘och va metallli moslanuvchan krep, kapital lahimlar uchun – betonli, temir betonli va qo‘shma kreplar qo‘llaniladi. Krep turini tanlash lahimning xizmat muddatiga, yonlama jinslar mustahkamligiga va lahimning gorizontga qiyalik burchagiga bog‘liq

Qiya lahimlarda krepda tog‘ bosimi (yuki)ning hisobi xuddi gorizontal lahimlardagidek ketma-ketlikda amalga oshiriladi.

Krepning yog‘och tuzilmasi. Kon qazish sanoatining barcha sohalarida qiya lahimlarni mustahkamlash uchun yog‘och kreplar keng qo‘llaniladi. Xuddi gorizontal lahimlardagi kabi qiya lahimlarning ham asosiy shakli lahim qiyalik burchagiga bog‘liq tirgakli yoki tirgaksiz to‘liq bo‘lmagan yoki to‘liq mahkamlovchi ramalar hisoblanadi.

Qiyalikning 10⁰ gacha yassi burchagida trapetsiyasimon yoki to‘g‘ri burchakli shakldagi to‘liq bo‘lmagan mahkamlovchi ramalar qo‘llaniladi.

Oxirgi usul abadiy muzli jinslarda keng tarqalgan. Ramalar ustunlari lahim o‘qiga normal o‘rnatiladi, yuqori to‘sinlar puxtalik bilan qoqib kiritiladi (6,a rasm). Ustunli yuqori to‘sin birlashishi oddiy to‘g‘ri yoki qiyshiq panjalarda amalga oshiriladi.