Ma’ruza №2: Axborot infratuzilmasini fizik ximoyasini ta’minlash. Sodda shifrlash algoritmlari. Ma’lumotlarni shifrlash va arxivlash vositalari

siqish nisbati
siqilgan fayl va asl nusxaning o'lchamlarining foiz sifatida 
ifodalangan nisbatini tushunish. 
Siqish nisbati
ishlatiladigan siqish dasturiga, siqish usuliga va manba fayl turiga 
bog'liq. Eng yaxshisi grafik tasvirlarning siqilgan fayllari, matnli fayllar, 
ma'lumotlar fayllari bo'lib, ularning siqilish nisbati 5 - 40% ga etishi mumkin, 
bajariladigan dasturlarning fayllari va yuk modullari kamroq siqiladi - 60 - 90%. 
Arxiv fayllari deyarli siqilmaydi. Arxivlash dasturlari ishlatiladigan siqish usullarida 
farqlanadi, bu esa mos ravishda siqish nisbatiga ta'sir qiladi. 
Arxivlash (qadoqlash) - manba fayllarni arxiv fayliga siqilgan yoki siqilmagan 
shaklda joylashtirish (yuklash). 
Yechish (ochish) - arxivdan fayllarni arxivga yuklashdan oldingi holatini tiklash 
jarayoni. Paketni ochishda fayllar arxivdan chiqariladi va diskda yoki RAMga 
joylashtiriladi. 
Fayllarni qadoqlash va ochish dasturlari arxivlash dasturlari deb ataladi. 
Hajmi katta bo'lgan arxiv fayllari bir nechta disklarda (jildlarda) joylashgan bo'lishi 
mumkin. Bunday arxivlar deyiladi 
ko'p jildli
... Jild ko‘p jildli arxivning ajralmas 
qismi hisoblanadi. Bir nechta qismlardan arxiv yaratish orqali siz uning qismlarini 
bir nechta ommaviy axborot vositalariga yozib olishingiz mumkin. 

---

Arxivlash dasturlarining asosiy turlari. 
Hozirgi vaqtda bir necha o'nlab 
arxivlash dasturlari qo'llaniladi, ular funktsiyalar ro'yxati va operatsion parametrlari 
bo'yicha farqlanadi, ammo ularning eng yaxshilari taxminan bir xil xususiyatlarga 
ega. Eng mashhur dasturlar orasida: Zip (va uning modifikatsiyasi WinZip), 
WinRAR, Arj (va uning navlari), G-Zip, 7-Zip. 
Arxivlash dasturlari sizga bunday arxivlarni yaratish, ulardan hech qanday dastur 
kerak bo'lmagan fayllarni chiqarib olish imkonini beradi, chunki arxiv fayllarining 
o'zida paketni ochish dasturi bo'lishi mumkin. Ushbu arxiv fayllari o'z-o'zidan 
ochiladigan fayllar deb ataladi. O'z-o'zidan ochiladigan arxiv fayli - bu 
yuklanadigan, bajariladigan modul bo'lib, arxivator dasturidan foydalanmasdan 
undagi fayllarni o'z-o'zidan chiqarishga qodir.