Ma’ruza №15 Mavzu: Informatika yo‘nalishidagi fanlarini o‘qitishda didaktik tamoyillar

Informatika o’qitish metodikasi 15 – ma’ruza
Bilimlarni egallash bosqichlari har bir shaxsning psixologik xususiyatlariga tayanadi, ya’ni shaxsning ma’lumotlarini sezish, idrok etish, anglash, umumlashtirish, xulosa chiqarish va amalda qo‘llash kabi xususiyatlari har xil bo‘ladi.
O‘qituvchi quyidagi vazifalarni bajarishi lozim bo‘ladi:

• O‘quvchilar bilish qobiliyatiga asoslanib, o‘qish uchun qo‘zg‘atuvchi sabablar (motivlar) yaratish;
• Berilayotgan ma’lumotlarni idrok etish uchun sharoit yaratish;
• Ta’lim jarayonida bolalar ongida mavjud bo‘lgan bilimlarga va shakllangan tajribalariga suyanib, ma’lumotlarni anglash, taqqoslab, tahlil etish va xulosalar chiqarishga undash;
• O‘quvchilarning olgan bilimlarini, amaliyotda qo‘llash orqali ularda ko‘nikma va malakalarni hosil etish hamda ularni mustahkamlash va takomillashtirish;
• Bilimlar, ko‘nikma va malakalarni doimiy amaliyotda qo‘llanishini ta’minlash;
• Ta’lim natijalarini tahlil qilish va o‘quvchilarning keyingi istiqbolini tashhis etish va rejalashtirish.

Informatika o’qitish metodikasi 15 – ma’ruza
Didaktika tushunchasini Ya. Komenskiy ham ana shu yo‘sinda sharhlagan. Uning bu boradagi fikr-mulohazalari 1657 yilda nashr etilgan 'Hammaga hamma narsani o‘rgatishning universal sann’ati ifodalangan buyuk didaktika" nomli asarida bayon kilingan. Lekin Komenskiy didaktika faqat o‘qitish san’atidangina emas, balki tarbiyalash san’atidan o‘am iboratligini qayd qilgan va tarbiya har tomonlama ahloqiylik yunalishidagi fe’l-atvorni shakllantirishning zarur sharti ekanligini ham uqtirgan5.
Didaktikani yuqoridagicha tushunish XIX asr boshigacha, yani taniqli nemis pedagogi va faylasufi Iogann Genrix Gerbart didaktikaning asosiy nazariyasini ishlab chiqqunicha davom etgan. Binobarin didaktikani pedagogikaga bo‘ysinadigan tarbiyalovchi ta’limning yaxlit va ziddiyatsiz nazariyasi sifatida talqin etadi.
Informatika o’qitish metodikasi 15 – ma’ruza
A. Komenskiyning didakgak ta’limotini tahlil qiladigan bo‘lsak, u quyidagi didaktik prinsiplar tizimiga navbatdagi prinsiplarni kiritgan:

• ta’limda onglilik va faollik;
• ta’limda sistemalilik;
• ta’limda tabiiy moslik;
• talimda puxta o‘qitish;
• ta’lnmda ketma-ketlik;
• o‘qitishda kurgazmalilik;
• o‘qitishda taqlid qilish.