Ma’ruza №15 Mavzu: Informatika yo‘nalishidagi fanlarini o‘qitishda didaktik tamoyillar

Informatika o’qitish metodikasi 15 – ma’ruza
Ilmiy didaktikaning asoschisi chex pedagogi Yan Amos Komenskiy hisoblanadi. Uning «Buyuk didaktika» (1632 yil) asari o‘qitishni rivojlantirishga g‘oyat katta ta’sir ko‘rsatdi. Sharqda pedagogik fikrlar rivojiga mutafakkirlar: Imom al-Buxoriy, Abu Iso at-Termiziy, Muxammad Muso Xorazmiy, Ahmad Farg‘oniy, Ibn- Sino, Abu Nasr Farobiy, Abu Rayxon Beruniy, Mahmud Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Xojib, Kaykovus, Umar Xayyom, Ahmad Yugnakiy, Alisher Navoiy va boshqalar katta xissa qo‘shdilar. O‘zbekisonda didaktika fanining rivojlanishi Ismoil G‘asprali, Mahmudxo‘ja Bexbudiy, Munavvar-qori Abdurashidxon o‘g‘li, Muhammadsharif So‘fizoda, Abdulla Avloniy, Hamza Hakimzoda Niyoziy, Muhammadrasul Rasuliy, Ishoqxon Ibrat, Sadriddin Ayniy, Abdurauf Fitrat, Oqilxon Sharofiddinov, Siddiq Rajabov kabi pedagog va olimlarning nomlari bilan bog‘liq. Umumiy didaktika-barcha o‘quv fanlari, ma’lumot darajalari asosida ta’limning maqsadi, mazmuni, qonuniyatlari, qoidalari, metodlari, tashkiliy shakllari natijalarini o‘rganuvchi fandir.
Informatika o’qitish metodikasi 15 – ma’ruza
Xususiy didaktika umumiy didaktika bo‘yicha o‘rganilgan bilimlarni, masalan, ta’lim qoidalari, ma’lumot mazmuni bo‘yicha hosil qilingan tasavvurlarni inkor etmaydi. Aksincha, xususiy didaktika bo‘yicha o‘rganiladigan bilimlar umumiy didaktikada hosil qilingan tushunchalarni to‘ldiradi, ularni yanada oydinlashtirishga ko‘maklashadi. Binobarin, umumiy va xususiy didaktika o‘zaro uzviy bog‘liq pedagogik fanlardir.
Ta’lim individual xarakterga ega. Ta’lim manbalarida (darslik, ko‘rsatma-qurol, o‘qituvchi nutqi) berilgan bilimlar sinfdagi barcha o‘quvchilar uchun bir xil bo‘lsa-da, ularni o‘quvchilar turlicha o‘zlashtirishadi;
Ta’lim chegaralangan. Unda kishilar tomonidan kashf etilgan bilimlar o‘zlashtiriladi. Bilish jarayoni esa cheksizdir. Unda tabiat, jamiyat va inson tafakkuri qonuniyatlarining hali o‘rganilmagan sohalari kashf etiladi.
Informatika o’qitish metodikasi 15 – ma’ruza
Maktabda bilim va malakani o‘zlashtirish uzviy xarakterga ega. Bugungi o‘rganiladigan bilim oldin o‘zlashtirilgan bilimlarni taqozo qilsa, kelajakda o‘zlashtiriladigan bilimlar uchun asos sanaladi.
Didaktika ta’lim bilan bog‘liq barcha muammolar bilan shug‘ullanar ekan, shu bilan birga ta’lim dialektikasiga hamo‘z e’tiborini qaratadi.
Ta’lim dialektikasi deganda ta’limning ob’ektiv holatda rivojlanishi tushuniladi. Ta’lim shunday bir jarayonki, u doimiy holatda o‘zgarib boradi. Jamiyat taraqqiy etib borgan sari ta’lim ham jamiyat maqsadlarini ko‘zlagan holda o‘zgarib boradi. Fan va texnika olamida insoniyat tomonidan erishilayotgan yutuqlar ham ta’limning yangilanib borishiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, Respublika ta’limi hozirgi kunda katta o‘zgarishlarni boshidan kechirmoqda.