Ma’ruza №13. Mavzu: Vallarga ishlov berish tipaviy texnologik jarayoni. Reja

Vallar uchun qo'llaniluvchi materiallar

Mashinasozlikning o'rta va og’ir sanoatlarida vallar : 25, 30, 35, 40, 45, 45Г2, 40Х, 40ХС, 35ГС, 30Х2ЮА, 35ХН3М, 45ХН2МФ va pog’onali vallar 40ХН, 45ХНМ, 38Х2ЮА, 38Х2МЮА hamda boshqa markali po'latlardan tayyorlanadi. Yirik vallar va shpindellar uchun ВЧ45-5 markali mustahkamligi yuqori bo'lgan quyma cho'yanlar ishlatiladi.

Vallarning tanavorlari

Turli-tuman usullarni qo'llash natijasida olinadi. Ko'pincha vallarni tayyorlashda dastlabki homakisini plastik deformatsiyalash (bolg’alash, shtamplash, rotatsion-bolg’alash mashinalarida siqish, elektr o'tqazish, ko'ndalang-vintli prokatkalash) yo'li bilan yoki ko'ndalang kesimi doira shaklidagi prokatlarni qirqish yo'li bilan olinadi Pog’onali vallar uchun tanavorlar tagiga qo'yiluvchi yoki berk shtamplarda shtamplanadi, ommaviy ishlab chiqarishda esa ko'ndalang-vintli prokatlash mashinasida prokatlanadi, chambarakli vallar esa gorizontal-bolg’alovchi mashinalarda shtamplanadi. Vallar uchun eng asosiy talab – to'g’ri chiziqli bo'lishdan iboratdir. Mexanik ishlov berish uchun esa-qo'shimning juda ham kichik miqdorda bo'lishi hisoblanadi. To'g’ri chiziqli bo'lmagan tanavorlarda qo'shimlarni kesish jarayonida notekis olinadi, natijada texnologik tizimda titrash sodir bo'ladi va notekis sirt hosil bo'ladi. Tanavorlarning to'g’ri chiziqli emasligi 1 m. uzunlikda 0,1…0,15 mm dan oshmasligi zarur. Maxsus to'g’rilash usullaridan (masalan, kalibrlash dastgohlarida to'g’rilash) foydalanilib, vallarni to'g’ri chiziqliligini

1 m. uzunlikda 0,05 mmgacha kamayishiga erishish mumkin.
Yuqorida keltirilga tanavor olish usullarida materiallarni ishlatish koeffitsienti seriyalab va ommaviy ishlab chiqarishlarda К_ми0,7…0,90 oraligida bo'ladi.
Tanavorlarni tayyorlashning tipoviy TJ quyidagi operatsiyalardan: chiviq yoki doiraviy prokatdan tanavorni kesib olish, uni bolg’alash haroratigacha qizdirish, shaklini o'zgartirish, siqilib shtamplar orasida hosil bo'lgan chiqindilarni qirqib tashlash, termik ishlash va tanavorlarni to'g’rilashlardan tashkil topadi: qoldiq ichki kuchlanishni yo'qotish va metalni zarur bo'lgan strukturasini ta'minlash maqsadida tanavorlarni plastik deformatsiyalashlardan keyin termik ishlov beriladi.
Tayyorlash texnologiyasini va qo'llaniluvchi jihozlarni aniqlovchi asosiy faktorlarga: valning konstruktsiyasi, uning o'lchamlari va bikirligi, texnik talablari, chiqarish dasturi kiradi.