Ma’ruza №13. Mavzu: Vallarga ishlov berish tipaviy texnologik jarayoni. Reja

Vallarni nazorat qilish

Vallarning diametral o'lchamlari, pog’onalari uzunliklari, rezbalari, shlitsalari va shpon ariqchalari chegaraviy changak, rezbali, shlitsali va shponkali kalibr xalqalar yordamida tekshiriladi. Sirt g’adir-budurliklari ko'pincha etalonlar Bilan solishtirish va siyoslash asosida nazorat qilinadi.

Bo'yinlarini bir o'qliligidan oqishini nazorat qilish uchun pog’anali val bozaviy bo'yinlari bilan nazorat moslamasining prizmalariga joylashtiriladi, o'lchagich indikator asbobining o'lchagich uch qismi val bo'yinlari sirtiga tekkiziladi va valni o'z o'qi atrofida aylantirib, indikator ko'rsatmalarining ayrimasi bo'yicha uning tepishi aniqlanadi.
Shlitsalar yoki shpon ariqchalarning val o'qiga nisbatan parallelligining oqishi, indikatorning ikkita eng chetki holatlaridagi ko'rsatmalarining ayrimasi bilan o'rnatiladi, valning o'zi esa prizmalar yoki markazlar bo'yicha bazalanadi.
Yirik seriyalab va ommaviy ishlab chiqarishlarda vallarning nazorati indikatorli ko'p o'lchovli priborlar yoki elektrokontaktli datchiklar yordamida olib boriladi.
Nazorat savollari

1. 
   Aylanma jism shakliga ega bo`lgan detallarning qanday sinflari mavjud?
   
2. 
   Operatsiyalarni kontsentratsiyalash qanday amalga oshiriladi?
   
3. 
   Val turkumidagi detallarni tayyorlashning ahamiyati va konstruktiv ko’rinishlari?
   
4. 
   Vallarga qanday texnik talablar qo’yiladi?
   
5. 
   Vallar uchun qo’llaniluvchi materiallar?
   
6. 
   Vallarning tanavorlarini olish usullari?
   
7. 
   Vallar uchun bazalar qanday tanlanadi?
   
8. 
   Vallarni markazlarga o’rnatib mexanik ishlov berish texnologik marshrutini izohlang?
   
9. 
   Vallarni turli ishlab chiqarishlarda tayyorlash va qo’llaniluvchi texnologik jihozlarni izohlang?
   
10. 
    Rezbalar qaysi usullar bilan hosil qilinadi?
    
11. 
    Vallarni jilvirlash amallarini izohlang?
    
12. 
    Vallar qanday nazorat qilinadi?