Ma’ruza №13. Mavzu: Vallarga ishlov berish tipaviy texnologik jarayoni. Reja

Operatsi yalar №	Ishlov berish uslublari
Rasm
5 - 6	Ikki tomonli disksimon freza va profilli freza bilan yo'nish	4.8,а
	Profilli freza bilan frezalash	4.8,b
	Chervyakli freza bilan obkatka uslubida frezalash	4.8,v
	Fasonli frezalar bilan ikki o'tuvli frezalash	4.8,g
	Shlitsali ariqchalarni sidirish	4.8,d
	Konturli randalash	4.8,е
	Shlitsalik chiqiqlarni nakatkalash (ikkita variant bo'yicha)	4.8, j

Shlitsali vallarga ishlov berish texnologik marshruti vtulkani valda markazlashish uslubi bilan aniqlanadi – valni ichki diametri bo'yicha (4.7-rasm. a), valni tashqi diametri bo'yicha (4.7-rasm. b), shlitsalarni yon sirtlari bo'yicha (4.7-rasm. v), shlitsalar yon tomonlari evolventalari chiqiqlari bo'yicha (4.7-rasm. v), yordamchi tslindrik sirtlari bo'yicha (4.7-rasm. d).
Valni ichki diametri bo'yicha markazlaishda toblangan vtulka qo'llanilishi mumkin, chunki vtulkni markazlashtiruvchi chiqiqlarini ichki jilvirlash stanogida jilvirlash qulay bo'ladi. Vtulkani vol tashqi diametri bo'yichi markazlashtirilishida valga ishlov berish soddalashadi, ammo vtulka hom yoki yaxshilangan bulishi kerak, chunki ularni sidirgich stanogida ishlov berish kerak. Shlitsalarni yon sirtlari bo'yichi markazlashtirish shunday holda qo'llaniladiki, qachon vtulkani markazlashish aniqligi deyarli ahamiyatsiz bo'lganda.
Shlitsali birikmalar dopuk va o'tqazishlari to'g’ri shlitsalar uchun GOST 1139-80, evolventaliklar uchun GOST 6033-80 larda berilgan.
Bosh texnologik masalalar 4.1-jadvalda berilgan asosiy texnik talablari bilan aniqlanadi.
Sirpanuvchi sirtlarni termik ishlash va qattiqligi, materiali, shlitsali val va u bilan birlashtirilgan vtulkani ekspluatatsiya qilish sharoitiga bog’liq holda tayinlanadi.
Materiali- 45, 40X markali po'latlar ishlatiladi.
Tanavorlari asosan prokatlardan yoki, pog’onalar diametrlarida katta farq bo'lsa tagiga qo'yuvchi yoki berk shtamplarda shtamplab olinadi.
Texnologik bazalar sifatida - qo'shimcha, ko'proq markaziy ochilgan teshiklar qo'llaniladi. Ammo birinchi operatsiya (frezalash va markazlash) uchun, va shuningdek shpon ariqlarni frezalash uchun tegishlicha qora va ishlov berilgan tashqi sirtlar baza xizmatini bajaradi.
Shlitsali vallarga ishlov berish tartibi 4.3-jadvalda keltirilgan.
Shlitsalarga ishlov berish bo'yicha ba'zi-bir operatsiyalaridan tashqari hamma operatsiyalar umum maqsadli stanoglarda bajariladi. Vallarni ishlash bo'yicha avval ko'rilgan operatsiyalardan 5, 6 va 9 operatsiyalar farq qiladi (4.8-rasm, 4.2-jadvalga qarang).
Birinchi uslub tasodifiy buyurtma berilganda va ta'mirlashlarni bajarishda, ikkinchisi – katta bo'lmagan seriyalarda va maxsus shlitsa frezalash stanogi yo'qligida qo'llaniladi. Uchinchi uslub bo'yicha-eng keng yoyilgan-maxsus shltsafrezalovchi stanoglarda obkatkalab ishlov beriladi. To'rtinchi uslub bo'yicha ishlash uchinchi uslubga qaraganda 3...4 marotaba unumli, uni universal frezalash stanoglarida bajarish mumkin. Shlitsali ariqchalarni sidirish (beshinchi uslub) uchinchi uslubga qaraganda 12...15 marta unimliroqdir.
Bu uslubni ommaviy ishlab chiqarishda qo'llashadi. Konturli randalash (oltinchi uslub) uslubini avtomatik liniyalarda qo'llashadi. Kamchiligi–kallaglarning va asboblarning murakkabligidadir (maxsus keskichlar ishlatiladi). Ettinchi uslub ba'zi-bir ishlab chiqarishlarga tadbiq etilgan. U qadami bo'yicha 0,03 mm aniqlikni beradi, uchinni uslubga qaraganda unumdorligi 10 martadan ham ortiqdir, detalning mustahkamligi esa 10-20% gacha ortadi.

4.3-jadval