Marketing tadqiqotlari

1.1 – rasm. Doimiy yangilanib boruvchi marketing sikli

Biznesda marketingning roli shu bilan belgilanadiki, marketing tovar ishlab chiqarish va sotishning potensial imkoniyatlarini ochib beradi, muqobil tovar siyosatini ishlab chiqadi, bozorni egallab olish va raqobat kurashi yo‘nalishlarini belgilab beradi, talabni rag‘batlantirish uchun vositalar to‘plamini taklif etadi, tovarni

harakatlantirish va distribyutsiya samarali tizimini yaratadi, bozorning holati va rivojlanishini o‘rganish va bashorat qilish imkonini beradi. Bu esa tadqiqot ishlarini undaydi, ya’ni ushbu masalalarni amalga oshirishda bozorda marketing tadqiqotlari o‘tkazish iste’molchilarga tabaqali yondashuv, raqobatbardosh yangi tovarlarni ishlab chiqarish, bozor kon’yunkturasini o‘rganish va bashorat qilish hamda ta’sirchan reklamani rivojlantirish masalalarini o‘rganishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘yadi. Bu jarayonlarni o‘rganishda marketing tadqiqotlari faniga murojat qilinadi.

Marketing tadqiqotlari fani firma va korxonalarni bozorda o‘z maqsadlarga erishish quroli sifatida qarashga alohida e’tibor beradi. Fanni o‘rganishdan oldin “Marketing tadqiqotlari” atamasini ko‘rib chiamiz.

Demak, Marketing tadqiqotlari (ingl. marketing research)¹ deb axborot to‘plash, uni izohlash, marketing xizmatlari va firma rahbariyati uchun ularning buyurtmalari bo‘yicha bajariladigan baholash va bashorat hisob-kitoblariga aytiladi.

Shuningdek, marketing tadqiqotlari ma’lumotlarni guruhlash, ularni qayta ishlash, saralash, birlamchi ma’lumotardan foydalangan holda ikkilamchi ma’lumotlarni shakllantirish, marketing xizmatlari va korxona rahbariyati uchun ularning buyurtmalari bo‘yicha bajariladigan baholash va bashorat hisob-kitoblariga aytiladi.

Marketing murakkab, vaqt bo‘yicha iyerarxik strukturalangan jarayonni ifodalaydi, unda tadqiqotchilik faoliyati muhim rol o‘ynaydi. Shunga muvofiq marketingda beshta bosqich ajratib ko‘rsatiladi (1.2-rasm):