Marketing tadqiqotlari

MARKЕTING TADQIQOTLARI JARAYoNI

		1. Markеting tadqiqoti maqsadi va muammolarni aniqlash
	tadqiqot o’tkazishga ehtiyojni aniqlash; muammoni aniqlash; tadqiqot maqsadlarini ifodalash. 
		2. Markеting tadqiqoti rеjasini ishlab chiqish
tadqiqot usullarini aniqlash; talab qilinuvchi axborot va uning manbaini aniqlash; zarur ma'lumot tўplash usullarini aniqlash; ma'lumot to’plash uchun shaklni loyihalashtirish; tanlama rеjani ishlab chiqish va tanlov hajmini aniqlash.

3. Markеting tadqiqoti rеjasini amalga oshirish






4. Bir tizimga kеltirilgan axborotni baholash va natijalarni rahbariyatga еtkazish

2. -rasm. Marketing tadqiqoti jarayoni tuzilmasi va ketma-ketligi¹

Marketing tadqiqotlarini o‘tkazish jarayoni uning natijalarining korxona faoliyatiga ta’sir ko‘rsatishga, qaysi uslublar, mablag‘, vositalardan foydalanish bilan uzviy ravishda bog‘liqdir. Marketing tadqiqotlarining o‘rni korxona sharoitida zaruriy tashkil etuvchi omillarning o‘zaro bir – biriga bog‘liqligi bilan aniqlanadi.

¹ Зозулёв А.В. Солнцев С.А. Маркетинговые иследования: теория, методология, статистика: Учебное пособие. - М.: Рыбари; К.: Знания 2017. -643 с.

Shu bilan birga marketing tadqiqotlari o‘tkazilishi quyidagi elementlarini o‘z tarkibiga oladi:

• 
  Tadqiqot metodologiyasi;
  
• 
  Taxliliy modullar;
  
• 
  Izlanish savollari;
  
• 
  Gipotezalar (Taxminlar);
  
• 
  Omillar;
  

Tadqiqot metodologiyasi deganda faoliyatning tuzilmasi, mantiqiy tashkil etilishi, uslub va vositalari haqidagi nazariy yondashuvlar tushuniladi. Marketing metodologiyasi quyidagi bosh elementni kiritishimiz mumkin¹:

1. 
   Prinsiplar;
   
2. 
   Boshqaruv usullari;
   
3. 
   Marketing tadqiqotlari vositalari;
   
4. 
   Qaror qabul qilishning ijobiy uslublari;
   
5. 
   Axborot to‘lash uslublari
   

Marketing tadqiqotlari ob’ektiv ma’lumotlar va nazariy yondashuvlarga tayangan holda amalga oshirilishi lozim.²

Nazariy – metodologik yondashuv amalga oshirilayotganda marketolog tominida mavjud maxalliy va xorijiy olimlar ishlanmalari, mavjud akademik manbaalar (kitob, jurnal, monografiyalar), statistik hisobot va me’yoriy xujjatlardan foydalanishi lozim.

Nazariya (theory) – ma’lum fundamental tasdiqlovchi (aksiomalar)larga tayangan holda ma’lum konsepsiyalarning o‘zaro bog‘liqligi.

Ob’ektiv ma’lumotlar ( Objective evidence)– empirik tasdiqlangan holisona ma’lumotlardan iborat.

¹ Naresh M. Marketing research. Second edition. 2014 by Pearson Edu

² Philip Kotler, Kevin Lane Keller. Marketing management. 12 th edition. 2010 by Pea.

3.