Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi

10.6. T A L A B A LUG*ATI
A b origen
(yunon) - har bir joyning tub aholisi, qadimdan shu 
mamlakatda yashovchi xalqlar.
A van k u lat 
(lotincha avunculis - tog‘a ma'nosida) - tog‘a bilan 
jiyan o ‘rtasidagi alohida munosabatlar tizirni; bunda tog‘a o‘z 
jiyanining tarbiyasi va uning hayotiy taqdiriga mas'ul kishi 
hisoblanadi.
A vtoxton 
(yunon) - tub aholi, mahalliy yer egasi bo‘lgan xalq, 
mamlakatning ibtidoiy aholisi yoki aborigenlar.
A g n a t 
(lotincha) — ota nasabi bo‘yicha qarindoshlik tizimi.
A dopsiya 
(lotincha) - o ‘g ‘iI yoki qiz qilib asrab olish usuli.
A ka-uka tu tin ish 
(pobratimstvo). — kelib chiqishi turlicha 
bo ‘lgan erkaklam ing qarindoshlik munosabatida bo*lish haqida olgan 
majburiyati. Ushbu majburiyat qon bilan yoki bitta ayol bilan yashab 
ketish orqali mustahkamlanadi.
A kk am ad atsiya 
(adaptatsiya) 
(lot) — odamlaming yangi 
muhitga moslashuv jarayoni.
A kkulturatsiya 
(ingliz-lotincha) - madaniyatlaming o*zaro bir- 
biriga o ‘tish jarayoni.
A lohida oila, kichik oila (individualnaya sem ya (m alaya
sem ya) 
- uzoq vaqt davomida birga yashashdan iborat bo*lib, 
urug‘chilik — ota urug‘i ijtimoiy institutiga qarama-qarshi turish 
belgilariga egadir.
A nim izm
(lotincha “anima” - ruh) - tabiatdagi barcha narsalar, 
tabiat kuchlari va hodisalami jonli deb tushunish, ularda g ‘ayritabiiy 
kuch bor, deb tushunishni anglatadi. Animistik tasavvurlar mana 
shunday ma'noda ibtidoiy e'tiqodlar va dinlaming barchasida u yoki 
bu tarzda mavjuddir. Ushbu tushunchani o ‘tgan asrda ilm-fanga olib 
kirgan E. Taylor animizmni “eng kam quyi din”, umuman, dinning 
dastlabki bosqichi, deb atagan edi.
A n trop ogon ez 
(yunon) — odamning paydo bo*lish jarayoni.
A ntropologiya 
(yunon) - odam haqida tushuncha, odamni 
o*rganuvchi fan. Odamning suyak tuzilishi, teri va sochining rangi va 
belgilariga qarab uning kelib chiqishi, irqi, morfologik tiplari, 
flziologik, jinsiy va boshqa xususiyatlarini o*rganadi.
255

---