Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi

K on solid atsiya 
(lotincha) - mustahkam lash, yiriklashuv, til va 
madaniyat jihatdan yaqin va qon - qarindosh xalqlam ing yagona 
boMib birlashuvi, etnoslarning bir-biriga yaqinlashib ketishi.
K ogn at 
(lotincha) - tu g ‘ilish b o ‘yicha qarindoshlik, ota va ona 
nasabi bo ‘yicha qarindoshlik.
K reollar 
(fransuz-ispan) - Am erikada tub joy aholisidan va 
metropoliyadan kelganlardan tubdan keskin farq qiladigan etnik 
guruh lar.
K ros-kuzen 
(ingliz-fransuz) - to g ‘a yoki amm aning qizi bilan 
nikohda bo‘lish.
K u vada 
(fransuz) - tuxum bosish. O taning bolaga nisbatan o ‘z 
huquqini tasdiqlash uchun o ‘tkaziladigan odat. M asalan, hindularda 
ona tug‘ayotganda ota ham o ‘zi tu g ‘ayotgandek k o ‘rpa ichiga kirib 
olib, og ‘ir kuchanib yotishi keng tarqalgan.
K unstkam era 
(nemischa) - noyob etnologik, tabiiy-tarixiy va 
san'at asarlari muzeyi. Rossiyada Pyotr I tomonidan 1714-yilda 
Peterburgda tashkil etilgan. Hozirgi Rossiya Fanlar akadem iyasining 
Antropologiya va etnologiya muzeyi.
Kuzen (lotincha) - to g ‘a, jiyan.
K o‘mish m arosim lari 
(погребалные обряды) - vafot etgan 
urug‘ yoki oila a'zosini ko‘mish bilan bog‘liq bo‘lgan sa'y-harakatlar 
jam i boMib, ko‘pincha barqaror va an'anaviy xususiyatga ega boMadi.
L evirat 
(lotincha levir - em ing akasi yoki ukasi) - akasi yoki 
ukasining bevasiga uylanish, bevani esa o ‘lgan erining akasi yoki 
ukasiga erga tegishi.
Lenidj 
(ingliz) - aniq bir avloddan kelib chiqqan yaqin 
qarindoshlaming um g‘ ichidagi guruhi.
L okailik 
(lokalnost) - nikohdan o ‘tgan juftlam ing o ‘m ashish joyi 
(quyidagicha variantlar boMishi mumkin: matrilokallik — ona urug‘ida, 
patrilokallik - ota urug‘ida, bilokallik - navbat bilan ota va ona 
urug‘ida o ‘mashish; avunkulokallik - erining onasining ukasinikida, 
neolokallik - er-xotin ota onalaridan alohida yashaydilar, dislokallik -
er-xotin har biri o'zining urug‘i o ‘mashgan joyda yashaydi).
258

---

M agiya 
(lotincha magia - jodugarlik, afsungarlik) - insonning 
g ‘ayritabiiy vositalar yordamida voqyealam ing tabiiy jarayoni, 
moddiy predmetlar yoki boshqa kishiga ta'sir ko ‘rsata olish qobiliyati. 
0 ‘zining funksional vazifasiga ko‘ra, magiya bir nechta nomlarga ega
— ovchilik, ishlab chiqarish, sevgi-muhabbat, shifolovchi, zarar 
keltiruvchi, uruqqa yordamlashuvchi magiyalar.
Magiya o ‘zining umumiy yo‘nalishi bo‘yicha adolatli ravishda 
ta'sir ko‘rsatish (uning maqsadi — ta'sirga uchragan ob'ektni magik 
harakatni bajaruvchi, kutayotgan harakatni amalga oshirish yoki 
shunday holatda boMishga majbur qilishdir) va saqlovchi magiya 
(uning maqsadi - shaxsni yoki jam oani dushmanning har qanday 
magik ta’sir ko‘rsatishi yoki tashqi kuchlaming nomaqbul ta'siridan 
himoya qilishdir). Ba'zan ushbu ikki xil tip “qora va oq magiya” deb 
ham ataladi. Magik harakatlami amalga oshirish usullariga ko‘ra, ular 
yakka tartibdagi va jam oa tarzidagi harakatlar bo‘lishi mumkin.