Мақола ва тезислар номи

. “Savollar berish metodikasi
” bo‘yicha o‘quvchilarga beriladigan savollar ham metodika 
talablariga mos bo‘lishi kerakligi haqida tavsiyalar berilgan. Unda pedagogikada savol berish turlari 
olti xilga bo‘lishligi ko‘rsatilgan. Men dasrlarimda aniqlovchi savollar, ijodiy savollar, amaliy 
savollardan ko‘proq foydalanaman. Quyida o‘z tajribamdan misol keltiraman. 
3-sinf o‘qish 
fanidan
Hamidulla Yoqubovning “Inson insonga o‘rtoq” she’rini o‘rganish o‘quvchilarda 
mehnatga muhabbat, do‘stlik hissini shakllantirishda, odamlar o‘rtasidagi hamjihatlik va o‘zaro 
hamkorlikning ahamiyatini anglashlariga muhim o‘rin tutadi. (3-sinf “O‘qish kitobi” 208-bet). She’r 
mazmuni mohiyatiga ko‘ra, insonlarni mehnat qilishga, og‘ir ishni bajarishda bir-birlariga yordam 
berishga, ko‘pchilikdan ish qolmasligiga, birlashishga, ahilikka undaydi. 
O‘qituvchi bu mavzuni o‘tayotganda she’rni yod oldirishdan tashqari, turli savollar yordamida 
she’rda ilgari surilgan g‘oyani o‘quvchilarning kundalik hayoti bilan bog‘lagan holda amaliyotga 
tatbiq qilsa, darsda o‘z maqsadiga erishadi. O‘qituvchi avval she’rni o‘quvchilarga ifodali 
o‘qittiradi. Keyin esa she’rdagi mazmundan kelib chiqib, o‘quvchilarga o‘zlarining maktab, oila, 
mahalla hayotida qanday ishlar bilan mashg‘ulliklari haqida savollar beradi. Masalan:
1.
Kim she’rdagi Turobga o‘xshab uyida ko‘k piyoz ekkan? 
Yoki gul ekkan? 
2.
Daladagi ekinlarni begona o‘tlardan tozalaganmisiz? 
3.
Agar biror ishni qilishda qiynalsangiz, qaysi o‘rtoqlaringizni yordamga chaqirasiz? 
4.
O‘rtog‘ingiz sizdan yordam so‘rasa, nima qilasiz? 
5.
Maktab hasharlariga ishtirok etasizmi? 
6.
Onangizga uy ishlarida yordamlashasizmi? 
7.
Mahallangizda odamlar sizni odobli, ishchan bola-da, deydimi? 
Bundagi 1-, 2-savollar amaliy savollar, 3-, 4-savollar shartlilik tamoyiliga mos bo‘lganligi 
uchun ijodiy savollar,5-, 6-, 7-savollar oddiy savollar. O‘qituvchi savollarni berganda, agar bola 
kundalik hayotida bu ishlarni bajargan bo‘lsa, zavqqa to‘lib javob beradi. Erinchoq, dangasa bolalar 
esa uyalib, mulzam bo‘lib qoladi. Buni ularning gapirish ohangidan sezib olsa bo‘ladi. O‘quvchilar 
mehnat qilish, ahillik insonning eng yaxshi xislatlari ekanligi haqida xulosa chiqaradi. Dangasa 
bolalar ham o‘z kamchiligini to‘g‘rilashga harakat qiladi. Dars davomida o‘qituvchi o‘quvchilar 
o‘rtasida ahillik, birdamlikni yanada mustahkamlashga erishadi. O‘quvchilarda insoniylik, mehr-
oqibat, bir-biriga yordam berish, mehnat qilish kabi yaxshi xislatlar shakllanadi.
Bugun fan va texnika taraqqiy etgan davrda yangi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 
o‘quv jarayonida muhim o‘rin tutmoqda. AKTlarining o‘quvchilarni tabaqalashtirib o‘qitishdagi 
imkoniyati kattadir. Sinfdagi o‘quvchilarning o‘zlashtirish va qobiliyatiga qarab toifalarga ajratib, 
har qaysi o‘quvchining bilimiga qarab topshiriqlar tayyorlanadi.