. “Savollar berish metodikasi
” bo‘yicha o‘quvchilarga beriladigan savollar ham metodika
talablariga mos bo‘lishi kerakligi haqida tavsiyalar berilgan. Unda pedagogikada savol berish turlari
olti xilga bo‘lishligi ko‘rsatilgan. Men dasrlarimda aniqlovchi savollar, ijodiy savollar, amaliy
savollardan ko‘proq foydalanaman. Quyida o‘z tajribamdan misol keltiraman.
3-sinf o‘qish
fanidan
Hamidulla Yoqubovning “Inson insonga o‘rtoq” she’rini o‘rganish o‘quvchilarda
mehnatga muhabbat, do‘stlik hissini shakllantirishda, odamlar o‘rtasidagi hamjihatlik va o‘zaro
hamkorlikning ahamiyatini anglashlariga muhim o‘rin tutadi. (3-sinf “O‘qish kitobi” 208-bet). She’r
mazmuni mohiyatiga ko‘ra, insonlarni mehnat qilishga, og‘ir ishni bajarishda bir-birlariga yordam
berishga, ko‘pchilikdan ish qolmasligiga, birlashishga, ahilikka undaydi.
O‘qituvchi bu mavzuni o‘tayotganda she’rni yod oldirishdan tashqari, turli savollar yordamida
she’rda ilgari surilgan g‘oyani o‘quvchilarning kundalik hayoti bilan bog‘lagan holda amaliyotga
tatbiq qilsa, darsda o‘z maqsadiga erishadi. O‘qituvchi avval she’rni o‘quvchilarga ifodali
o‘qittiradi. Keyin esa she’rdagi mazmundan kelib chiqib, o‘quvchilarga o‘zlarining maktab, oila,
mahalla hayotida qanday ishlar bilan mashg‘ulliklari haqida savollar beradi. Masalan:
1.
Kim she’rdagi Turobga o‘xshab uyida ko‘k piyoz ekkan?
Yoki gul ekkan?
2.
Daladagi ekinlarni begona o‘tlardan tozalaganmisiz?
3.
Agar biror ishni qilishda qiynalsangiz, qaysi o‘rtoqlaringizni yordamga chaqirasiz?
4.
O‘rtog‘ingiz sizdan yordam so‘rasa, nima qilasiz?
5.
Maktab hasharlariga ishtirok etasizmi?
6.
Onangizga uy ishlarida yordamlashasizmi?
7.
Mahallangizda odamlar sizni odobli, ishchan bola-da, deydimi?
Bundagi 1-, 2-savollar amaliy savollar, 3-, 4-savollar shartlilik tamoyiliga mos bo‘lganligi
uchun ijodiy savollar,5-, 6-, 7-savollar oddiy savollar. O‘qituvchi savollarni berganda, agar bola
kundalik hayotida bu ishlarni bajargan bo‘lsa, zavqqa to‘lib javob beradi. Erinchoq, dangasa bolalar
esa uyalib, mulzam bo‘lib qoladi. Buni ularning gapirish ohangidan sezib olsa bo‘ladi. O‘quvchilar
mehnat qilish, ahillik insonning eng yaxshi xislatlari ekanligi haqida xulosa chiqaradi. Dangasa
bolalar ham o‘z kamchiligini to‘g‘rilashga harakat qiladi. Dars davomida o‘qituvchi o‘quvchilar
o‘rtasida ahillik, birdamlikni yanada mustahkamlashga erishadi. O‘quvchilarda insoniylik, mehr-
oqibat, bir-biriga yordam berish, mehnat qilish kabi yaxshi xislatlar shakllanadi.
Bugun fan va texnika taraqqiy etgan davrda yangi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
o‘quv jarayonida muhim o‘rin tutmoqda. AKTlarining o‘quvchilarni tabaqalashtirib o‘qitishdagi
imkoniyati kattadir. Sinfdagi o‘quvchilarning o‘zlashtirish va qobiliyatiga qarab toifalarga ajratib,
har qaysi o‘quvchining bilimiga qarab topshiriqlar tayyorlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |