Мақола ва тезислар номи

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.Ashirov; mas’ul muharrirlar:U. Abdullayev, G. Fuzailova; Etnologiya: o’quv qo'llanma , - 
Toshkent: “Yangi nashr”, 2014 y 
2.Doniyorov A.X., Bo’riyev O., Ashirov A.A . Markaziy Osiyo xalqlari etnologiyasi \ Darslik.- 
Toshkent: NIF MSH, 2020 y 
3.S.N.Tursunov,T.R.Pardaev,N.Maxmadiyorova. Surxondaryo-etnografik makon: ocherki,esse\ 
-Toshkent: Akademnashr,2012 y 
4.Qobilov E. Tarix fanlari bo‘yicha doktorlik dissertatsiyasi // Toshkent, 2018 
5.Кияткин Ф. Курдючное овцеводство в Узбекистане. – Т.: Фан, 1952 
6.Современный кишлак Средней Азии (социално-экономический очерк). Вып. 3. – 
Т.,1926 
МАКТАБ ЁШИДАГИ БОЛАЛАРГА ТАЛИМ ВА ТАРБИЯ БЕРИШДА 
ПСИХОЛОГИК ЕНДАШУВ 
Туев Ж.У. 
Бухоро вилояти Пешку туман 45-мактаб психологи 
Бугунги кунда сир эмаски, тарбия борасида анча оқсоқлаб қолдик. Мактаб ёшидаги 
болаларда агрессия, девиант хулқ-атворнинг ва ҳоказо салбий ва ижобий деб бўлмайдиган 
хусусиятларнинг намоён бўлиши кўп кўзга ташланмоқда.
Ҳаёт оқимининг тезлашуви ва ўсмирларда жадал кечаётган акселеряция сабаб болалар 
ўз ҳиссиётларини бошқара олмай қолишмоқда. Бу ўз навбатида таълим ва тарбиянинг 
сифатига салбий таъсир кўрсатмоқда. 
Шу боис Халқ таълими тизимини тубдан ислоҳ қилиш бугунги куннинг долзарб 
масалаларидан бирига AЛЛAҚAЧОН айланганлигини кўпчилик ҳис қилмаяпти.
Мактаб ўқувчиларининг эмоционал интеллекти паст кўрсаткичларда. Aйнан эмоционал 
интеллектнинг пастлиги барча муаммоларнинг асл сабаби. Мактабда берилаётган таълим 
болаларнинг билим салоҳиятини оширишга қаратилган. Бироқ, бу билимлар EQ кўрсаткичи 
паст бўлганда ўз аҳамиятини йўқотади. Aниқроқ тушунтирсам, эндиликда мактаб болаларни 
тестлар, имтихонларга тайёрлашга ярамай қолди. Энди мактаб ўқувчиларни ҳаётга 
тайёрловчи маскан бўлиши лозим.
Нималар қилмоқ керак? 
207 Dala yozuvlari . Boysun tumani Sayrob qishlog’i. 2020-yil 

---

726 
Қуйида ўзимнинг таклифларимни бериб ўтмоқчиман: 
- Биринчи навбатда мактабда ҳар бир синфда 15-20 та ўқувчи бўлишини таъминлаш 
лозим. 
Сон кўп бўлган жойда сифат паст бўлади. Бизнинг мактабларимизда эса ҳар бир синфда 
35-40 ўқувчи ўтиради. Бу эса педагогик жараённинг сифати паст бўлишига олиб келмоқда. 
- Мактабда таълим-тарбия жараёнида эркакларни жалб этиш. 
Мактабларимизда ўқитувчиларнинг 80-90%и аёллардан иборат. Ўғил болалардаги 
қатъиятсизлик, мустақил қарорга келолмаслик, масъулиятдан қочишни шу билан изоҳласак 
бўлади. Бу ҳам эмоционал интеллект кўрсаткичи пастлигининг катта сабабларидан бири. 
- Мактабларда янги фалсафа ва психология фан дастурлари жорий этилишини 
таъминлаш. 
Фалсафа фани жорий этилиши бўйича алоҳида пост ёзилган бўлиб уни шу ерда 
ўқишингиз мумкин. Aлбатта, фалсафанинг мактаб дастури сифатида киритилишида баъзи 
муаммолар бор. Aсосий муаммо ўқитувчи кадрларнинг йўқлиги ва дастур сифатида 
ниманинг ўтилиши. Бу борада жаҳон тажрибасидан андаза олиш керак бўлади. Чунки, 
ривожланган мамлакатларда бу фан қўйилган. 
- Мактабда амалиётчи психологлар штатини кенгайтириш. 
Мактаб психологи фаолиятини қайтадан кўриб чиқиб ташкил этиш(бу мавзу учун 
алоҳида пост ёзилади). Психолог фаолиятини бюрократиядан озод этиш(нафақат психолог, 
ўқитувчиларни ҳам). Унинг эркин фаолият юритишига имконият яратиш. Чунки, психолог 
шахси ярим ижодкор шахс.
- Хусусий мактабларга кенг имкониятлар яратиб бериш. Хусусий мактабларнинг 
бўлиши иқтисодиётимиз учун ҳам фойдали. Мактаб ўқувчилари хусусий мактабларда 
ўқимагунча таълим тизимида муаммолар ечилмаслиги ҳақида иқтисодчи Беҳзод Ҳошимов ўз 
фикрларини билдириб ўтганди. "Халқ таълим тизими тубдан ислоҳ қилиниши зарур! 
Йўқса, шу кетишда давом этаверса, яқин 10-15 йилликда ёшлар орасида жиноятчилик, одам 
ўлдириш, фохишабозлик ва ҳоказо каби ярамас иллатлар ортиб кетиш хавфи бор" 
«Таълим-тарбияга пулини аяган давлат, ўша пулини қамоқхона қуришга ишлатади» 
(Отто Фон Бисмарк) 
Хулоса:
Мақсадимиз замонавий, ривожланган Ўзбекистонни қуришдан иборат экан уни 
замонавий таълимдан бошлашимиз зарур!