Mantiqiy Iqtisodiyot

Qarorlar marjinaldir

Agar resurslardan maksimal darajada unum olishni istasak, faoliyatning foydasi uning

xarajatidan yuqori bo'lsagina, uni amalga oshirishimiz kerak va askincha, agar

faoliyatning xarajati uning foydasidan baland bo'lsa, bu faoliyatdan voz kechishimiz

kerak. Sog'lom fikrlash orqali qaror qabul qilishning bu printsipi shaxslar, korxonalar,

davlat xizmatchilari va butun jamiyatga taaluqlidir.

Tanlovlarning deyarli barchasi marjinal printsipi asosida amalga oshiriladi. Bu

degani deyarli barcha tanlovlar, «hammasi yoki hech qaysisi» degan qarordan farqli

o'laroq, ularning joriy holatiga nisbatan qo'shimcha (yoki chegirishlar) qilishni o'z

ichiga oladi. «Qo'shimcha» so'zi «marjinal»

(?)

 so'ziga o'rindoshdir. Masalan, «Keyingi

birlikni ishlab chiqarish yoki xarid qilishning marjinal (yoki qo'shimcha) qiymati

qancha?» – deb so'rashimiz mumkin. Marjinal printsipi asosida qabul qilingan qarorlar

katta yoki kichik o'zgarishlarni o'z ichiga olishi mumkin. «Keyingi birlik» yangi

ko'ylak, yangi uy, yangi zavod, hattoki universitet yoki kollej talabasi turli faoliyatlarni

tanlaganidek, sarflangan vaqtdan ham iborat bo'lishi mumkin. Ushbu qarorlarning

barchasi marjinaldir, chunki ular qo'shimcha xarajat va foydani hisobga olishni nazarda

tutadi.

Odamlar odatda yoki ovqatlanish, yoki kiyim kiyish o'rtasida tanlash singari

«hammasi yoki hech nima» kabi qarorlar qabul qilmaydilar. Uning o'rnida ular marjinal

foyda (ko'proq ovqat) bilan marjinal bahoni (kamroq kiyim-kechak yoki kamroq boshqa

biror nima) taqqoslaydilar. Odamlar qaror qilganda oziq-ovqat va kiyim-kechakning

jami qiymatlarini emas, balki ularning marjinal qiymatlarini taqqoslaydilar. Bundan

tashqari, biz faqatgina marjinal foydasi marjinal bahosidan oshgan variantlarni

tanlaymiz.