Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur shakli sifatida

Tasniflash 

         Har  bir  tasnifda  biz  berilgan  sinfning  barcha  azolariga  xos  muayyan 

belgini  tanlaymiz  va  shu  manoda  har  qanday  tasnif  tabiiy  bo‗ladi.  Xuddi 

shuningdek, har qanday tasnifni suniy deb hisoblaymiz shu manodakim, asos qilib 

olayotgan belgini o‗zimiz tanlaymiz. SHu sababga ko‗ra, turli fanlarni  tasniflash 

borasida bahslar tugamaydi. Fanlarni turlicha tasniflash mumkin va,harbir holda, u 

malum bir maqsaddan kelib chiqib amalga oshirilgan bo‗ladi.          Biroq, tasniflar  

o‗zining  mantiqiy  va  ilmiy  foydaliligi  bo‗yicha  birbiridan  shu  manoda  ham  farq 

qiladiki,  asos  qilib  olinayotgan  turli  belglar  bilimlarni  tashkil  etuvchi  prinsilar 

sifatida    samaradorligi  bo‗yicha  o‗zaro  tafovut  qiladilar.  Masalan,  barcha  tirik 

mavjudotlarni  erda,  suvda  va  havoda  yashaydiganlarga  bo‗lsak,  bu  mavjudotlar 

to‗g‗risidagi bilmlarni sistemaga solish uchun fundamental ahamiyat kasb etmaydi. 

Boshqa holatni olsak, masalan, delfinlar va kitlarning sut bezlariga ega bo‗lishi va 

avlodlarini  sut  bilan  oziqlantirishi,  baliqlarning  chiqarib,  urchishi  belgilarini  asos 

qilib  olgan  g‗olda  amalga  oshirilgan  tasnif  shu  mavjudotlar  hayotiy  faoliyatini 

o‗rganish uchun muhim ahamiyat kasb etadi.  

      Demak,  fanning  vazifasi  avval  faktlarni  to‗plash,  keyin  ularni 

tasniflashdan iborat deb aytish real vaziyatning adekvat manzarasini ifoda etmaydi. 

Malum bir manoda tasnif qanday faktlarni ajratish masalasini echish uchun zarur, 

lekin  bu  hali  hammasi  emas.  Eng  asosiy  vazifa  obektlarning    tabiatini  o‗rganish 

uchun muhim bo‗lgan belgisini topishdan iborat

15

.