Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur shakli sifatida Reja



Download 349,79 Kb.
Pdf ko'rish
bet11/15
Sana28.07.2021
Hajmi349,79 Kb.
#130709
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Bog'liq
Mantiq ilmining predmeti

Tushuncha mazmuni 

Ikkinchi  savolni  yoritishda,  tushunchaning  muayyan  hajm  va  mazmunga  ega  bo‘lishi 

to‘g‘risida talabalarga konkret misollar asosida tushuntirib berish lozim. 

Tushuncha  muayyan  hajm  va  mazmunga  ega  bo‘ladi.  Tushunchaning  hajmi  deb 

tushunchada  aks  etgan  buyumlar  yig‘indisiga  aytiladi.  Chunonchi,  yuqoridagi  «ona» 

tushunchasining  hajmiga  barcha  onalar,  dunyo  xalqlari  orasida  farzand  ko‘rib,  uni  tarbiyalab, 

voyaga yetkazgan va yetkazayotgan ayollar kiradi. 

Tushunchaning  mazmuni  deb  ishtirok  etayotgan  buyumlardagi  belgilarga  aytiladi. 

Chunonchi,  «ona» tushunchasidan muhim belgilar go‘dakka volidalik qilish (go‘dakni tug‘ish), 

boqish,  mehribonlik  va  muruvvat  qilish  kabi  eng  asosiy  belgilar  tushunchaning  mazmunini 

shakllantiradi. 

Tushunchaning hajmi va mazmuni o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlik bo‘lib, u shakl va mazmun 

o‘rtasidagi o‘zaro teskari munosabat qonuni deb ataladi. 

Buning ma’nosi shuki, maboda hajm ortaversa, mazmun aniqlashadi, ya’ni boyib boradi. 

Demak, mazmun boyisa, hajm qisqaradi. Binobarin, tushunchada ifodalangan fikr oydinlashadi. 

Masalan, «jinoyat» tushunchasini olib ko‘radigan bo‘lsak, u holda mazkur tushuncha juda keng 

hajmli  bo‘lib,  uning  mazmuni  anchayin  mavhumdir.  Ya’ni,  qaysi  jinoyat  ustida  aniq  fikr 

yuritilayotganini  anglay  olmaymiz.  Maboda  «o‘g‘rilik»  tushunchasini  olib  ko‘rsak,  mazkur 

tushunchaning hajmi nisbatan siqiq bo‘lib, undagi mazmun esa, boydir. Darhaqiqat, «o‘g‘rilik» 

tushunchasining mazmunan boyligi, uning jinoyat turining qaysi bir sohasiga aniq taalluuqliligi, 

aytaylik,  jamoa,  davlat,  shirkat,  shaxsiy  mulkni  pinhona,  yohud  oshkora  o‘zlashtirishdan  iborat 

ijtimoiy  xavfli  xatti-harakat  ekanligidadir.  Fan  tushunchalarining  mazmunini  ochish  bilan  ular 

ifodalangan narsalarning mohiyatini ta’riflab beradi. 

Bunday  hollarda  hajm  va  mazmun  o‘rtasidagi  mutanosiblik  buzilmasligi  uchun 

tushunchalardagi ana shu xususiyatlarni inobatga olish lozim.  


Download 349,79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish