|
17.5. Ekologiyaliq talim - tarbiyani ken xaliq arasinda alip
banwda galaba xabar qurallarinm roll
Ekologiyaliq talim - tarbiya jurmslann turli kasiptegi xaliq
ishinde, tabiyat ham onm bayliqlarm saqlaw, qadirlew,
kobeyttiriw,
qorshagan
ortaliqti
koklemzarlastmw
siyaqli
jumislardi amelge asiriwda awladtan-awladqa otip baratirgan jaqsi
dastur ham urp-adetler, qoli gul bagmanlar tajiriybesinen ken
paydalangan halda alip banwi kerek.
Ekologiyaliq talim - tarbiyani amelge asiriwda qorshagan -
ortaliq, xaliq jasap atirgan awil, mahalle, rayon, walayatlarda turli
karxanalar xizmeti, sharwashihq, diyxanshiliq natiyjesinde
tabiyatqa qilinip atirgan unamsiz tasirlerin korsetiw, ekologiyaliq
qarama-qarsihqlardm kelip shigiw sebeplerin amq aship beriw
ham sonday jagdaylarda ayipli xojaliqlar, olardin basliqlarm aship
korsetiw menen, olarga qaraganda huqiqiy, siyasiy, ekonomikaliq
sharalar koriliwin de aytiw kerek. Aymaqqa tabiyat ham omn
qorgaliwi qanshelli insan salamatligi ushm zanir ekenligin
tusindiriw joli menen olardi qorshagan ortaliqti qorgawga liyretiw
kerek.
Ekologiyaliq talim - tarbiya alip banwda aymaqtin
magliwmatina qarap bir neshe toparlarga bolinedi. Joqari
magliwmatli pedagog, injener, agronom ham basqa qaniyge
xizmetkerlerdi qayta oqitiw processinde turli panlerdi bir-birine
baylamstinp, asirese, tabiyat ham tabiyiy bayliqlar mashqalalan,
ozleri islep atirgan jerdegi suw, topiraq ham hawamn taza yamasa
pataslanganligi, osimlik ham haywanlar sam, sipatimn kemeyip
ketiwi siyaqli misallar menen baylamstinp, keleshektegi islep
shiganw ham xojaliqlar xizmeti ekologiyaliq talaplarga juwap
beretugm rejeler tiykarmda jumis alip banwlarm inabatqa alip
duzilgen oqiw dasturi tiykarmda sabaq alip banw maqsetke
muwapiq boladi.
Ekologiyaliq talim - tarbiyani amelge asiriwda turli xaliqtin
toparlarm qorshagan ortaliq mashqalalarm sheshiw ushm qayta
488
oqitiw kurslari, «Ekologiyaliq talim tiykarlari», «Qorshagan
ortaliq», «Qorshagan ortaliqtin qiyin mashqalalan», «Qorshagan
ortaliqtin tazaligi ham insan salamatligi», «Tabiyat ham tabiyiy
bayhqlardan unemlilik penen paydalamw», «Ekologiya ham jaslar
tarbiyasi», «Awil xojaliq ekologiyasi», «Siyasiy ekologiya»,
«Ximiyaliq texnologiya», «Avtotransport ham qorshagan ortaliq»,
«Ximiya ham tabiyat» siyaqli qisqa kurslar belgili bir oqiw
dasturleri tiykarmda otiledi. Sonin menen bir qatarda, turli
xojaliq, karxanalarga ekskursiyalar ham tajiriybeli diyxanlar,
isshi, texnik, injenerler menen ushirasiwlar sholkemlestirip,
teoriyaliq bilimlerin ameliyat penen baylamstirip, turli toparlarga
qorshagan ortaliqti uyreniw, ondagi ekologiyaliq unamsiz
jagdaylardi duzetiwge qizigiwshiliq oyatiw mumkin.
Ekologiyaliq talim - tarbiyam alip banwda galaba xabar
qurallarmin roli jiida lilken. Ekologiyaliq talim - tarbiya isleri
qorshagan ortaliq ham omn qorgaliwi alip barilganda turli
walayatlar,
oypatliqlar,
taw
etekleri,
jaylawlar,
togay,
togaylardagi ekologiyaliq jagday haqqinda xabar beriw jollan,
tabiyatta ekologiyaliq ozgeris bolgan jerden tabiyatti qorgaw
sholkemleri, ishki isler wakillerine suwdi toqtatiw, ort oshiriw
oraylan, karantin stanciyalarma xabar beriwde galaba xabar
qurallarmm roli biybaha.
Tabiyattagi ekologiyaliq jagday haqqmda xabar beriwde jer,
waqit, qaysi kun ham kim tarepinen amqlanganligin amq
korsetiw, aytiw kerek.
Xabardi jergilikli xaliq jardeminde, telefon, telegraf arqali,
turli transportlar quralinda kerekli jerlerge jetkiziw ham kartalarga
belgiler qoyiw kerek.
Qorshagan ortaliqtin
ekologiyaliq jagdayi haqqmdagi
xabarlar joqari sholkemler tarepinen uliwmalastmliwi, analiz
qilimwi, ekologiyaliq unamsiz jagdaylardan qutiliwi ushm kerekli
sharalar koriliwi, tabiyiy jagday jaqsilaniwi shart.
Bul jumislardi amelge asinwda ekologiyaliq talim-tarbiyaga
iye, qorshagan ortaliqtin ekologiyaliq jagdaym biletugm ham
tabiyatti saqlaw is ilajlarm amelge asiratugm qanigeler kerek.
Sonin menen birge gazetalar, jumallar, radio, televidenie,
kino xizmetkerlerinin de roli ulken ekenligin inabatqa aliw kerek.
489
Do'stlaringiz bilan baham: |
