Мамлакатнинг энергетика хўжалиги

VIII. Энергетика текшируви ва экспертизани ўтказиш бўйича томонларнинг ҳуқуқлари ва жавобгарлиги

31. Давлат назорати органлари ва энергоаудиторлар қонун ҳужжатларида белгиланган ваколатларни ошириб юбормасликка, текшириш давомида ёқилғи-энергетика истеъмолчисининг хўжалик фаолияти бажарилишига тўсқинлик қиласликка,давлат сирлари ва тижорат сирларига риоя қилишини таъ минлашга мажбурдир.

Энергоаудитор тегишли лицензия талабларига ва лицензия битимида белгиланган шартларга жавоб бериши керак.
32. Мазкур Қоидаларда белгиланган энергетика текширувини ўтказиш тартиби ёқилғи-энергетика истеъмолчиси томонидан бузилган тақдирда давлат назорати органлари энергетика текшируви янгидан ўтказилишни тайинлаш ҳуқуқига эгадирлар.
33. Ёқилғи-энергетика истеъмолчилари давлат назорати органлари ходимларини хабардор қилган ҳолда энергет ика текшируви ўтказилиши вақтини мустақил белгилашга ҳақлидирлар.
34. Ёқилғи-энергетика истеъмолчилари энергетика текширувлари қонун ҳужжатларида белгиланган тадбирда ўз вақтида ўтказилиши учун жавоб берадилар.
35. Энергетика текширувлари ва экспертизалари ўтказилиши соҳасидаги низолар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ҳал қилинади.
Энергетика текширувларини ўтказишнинг
НАМУНАВИЙ ДАСТУРИ

Ёқилғи-энергетика ресурсининг барча истеъмолчилари учун энергетика текширувларини ўтказишда:

ёқилғи-энергетика ресурси истеъмолчисининг тузилмаси ва унинг бўлинмалари энергия истеъмоли тавсифи;
энергия ресурслари турлари бўйича хусусий энергия баланслари;
технология ишлаб чиқаришларида энергия истеъмолининг ҳолати (ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун амалда истеъмол қилинган ёқилғи-энергетика ресурси технология объектлариэнергия истеъмолининг норматив тавсифлари);
энергия ресурслари ва энергия манбаларининг алоҳида турлари бўйича барча истеъмол қилинадиган энергиянинг тақсимланиши хусусиятлари (бунинг учун энергич истеъмоли бўйича маълумотлар ўлчовнинг ягона тизимига келтирилади);
энергия истеъмоли режими (суткалик, ойлик, йиллик);
ҳар бир объект учун энергия истеъмолига таъсир кўрсатадиган омиллар (масалан, иситиш тизими учун ташқи ҳарорат, электропроводлар учун қувват коэффициенти (соs ) ва ҳоказолар);
таъсир кўрсатувчи омилга (масалан, унумдорликка, ташқи ҳаво ҳароратига ва ҳакозаларга) энергия истеъмоли нисбати ҳисобланадиган ресурслар ва объектларнинг алоҳида турлари бўйича солиштирма энергия истеъмоли;
энергия манбалари камайиши, изоляциянинг бузилиши, нооқилона лойиҳа ечимлари, нотўғри уланиш, қурилиш ва монтаж ишлари сифатсиз бажарилиши хисобига энергиянинг тўғридан-тўғри нобуд бўлиши;
бевосита технологич жараёнида (агрегат, цех) фойдаланиладиган энергия манбалари (электр энергияси, техник сув, қисилган хаво, буғ, техник газлар) сарфи тўғрисидаги маммолар ва ишлаб чиқарилган маҳсулот хажми;
технология параметри ва мавсумий тавсифлар бир хил бўлган шароитда солиштирма кўрсаткичлар ўзгариши динамикасини таққослаш йўли билан энергия ресурслари истеъмол қилиш самарадорлиги;
маҳсулот ишлаб чиқаришнинг технология схемаси (асосий ва ёрдамчи ишлаб чиқариш, хом ашё, материаллар, энергия оқимлари);
энергия ҳисоб-китоби ва уни техник ҳисобга олиш приборларини, шунингдек четга бериши ҳисобга оладиган ҳисоблагичларни жиддий равишда жой-жойига қўйган ҳолдаэнергия таъминоти схемаси;
шартнома ҳужжатлари;
олдинги йилнинг ва жорий йилнинг ўтган даври учун амалдаги статистика ҳисоботлари (чораклик, йиллик), шунингдек бошқа зарур ҳисоботлар;
энергияни тежаш бўйича ташкилий-техник чора-тадбирлар режалари ва уларнинг бажарилиши ҳолати, энергия истеъмолини камайтириш юзасидан топшириқлар мавжудлиги;
ишлаб чиқариладиган маҳсулотни ҳисобга олиш усуллари;
энергиянинг амалдаги сарфи устидан назорат қилиш ва унинг сарфи нормалари бажарилиши;
энергия қурилмаларини огоҳлантирувчи таъмирлашларнинг режа-жадваллари тўғрисида ҳисоботлар;
ҳам бутун ёқилғи-энергетика ресурси истеъмолчиси, ҳам йирик технология агрегатлари бўйича энергия истеъмоли балансини тузиш;
ҳисоблаб чиқарилган ва техник ҳисобга олишнинг ҳолати;
нормалаштирилган энергия истеъмолининг ҳолати ва амалдаги Низом нормаларига мувофиқлиги. Энергиянинг амалдаги солиштирма сарфини баҳолаш даврида ёқилғи-энергетика ресурси истеъмолчисининг энергия таъминоти схемаси аниқлаштирилади. Нормалаштириш, энергия манбалари сарфи нормалари тузилмаси, ҳисоб-китоб қилиш тартиби ва нормаларини тасдиқлаш бўйича тармоқ йўриқномалари ва методик кўрсатмалар мавжудлиги кўриб чиқилади. Энергия ресурсларидан фойдаланиш бўйича ҳисобот юритилишининг статистика ҳисоботи талабларига мувофиқлиги, технология асбоб-ускуналарининг техник ҳолати, улар ишининг технология регламентларига мувофиқлиги, технология ва энергетика асбоб-ускуналарининг иш билан таъминланганлиги, махсулот сифатига қўйиладиган талабларга риоя қилиш баҳоланади.
Энергетика истеъмоли бўйича экспериментал ва статистик олинган маълумотлар ҳамда махсулот ишлаб чиқариш бўйича маълумотлар асосида ишлаб чиқариладиган маҳсулот бирлигига энергиянинг норматив солиштирма сарфи белгиланган даврдаги амалдаги сарф билан қиёсий ўрганиб чиқилади.
Текшириш пайтида қуйидаги энергетика объектларини тавсифлайдиган тегишли масалалар ўрганилади: