Mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni samarali amalga oshirish

100$ 6% foiz stavka bilan 20 yilga investitsiyalangan

---

124 
1- formulada 100$ investitsiya dastlabki 20 yilda 6% murakkab foiz 
stavkasida qancha bo’lishini ko’rsatadi. Hisobga olingki, foiz har yili yillik o’sib 
boradi. Buning sababi, har yili foiz dastlabki investitsiya va o’tgan davrda olingan 
foiz daromadlari hisobi ga olinadi. Foizdan foiz olishga qaratilgan holatda 
murakkab foiz hisoblash debataladi. 
Agar siz dastlabki investitsiyadan faqat foiz 
ishlab topsak
, bu oddiy foiz stavka deb ataladi.
15.2- rasm.
Dastlabki investitsiya qilingan $100 kelgusi qiymati va 0, 5, 10 va 
15 foizlarda diskontlanishi 
Dastlabki investitsiya murakkab foiz stavkasida hisoblangan qiymat va 
kelgusi qiymatio’rtasidagi aloqadorlikni 15.2-rasmdagidek tahlil qilsak, 
investitsiyaning kelgusi qiymati oshishi hisoblanayotgan yillarning oshirilishi yoki 
yuqori foiz stavkasi orqali amalga oshirilishi mumkin. Buni (1) tenglamada ham 
ko’rishimiz mumkin, chunki joriy qiymat o’zgarmaganda 
r
yoki 
n
dagi o’sish 
kelgusi qiymatning oshishiga sabab bo’ladi.
Pulni vaqt bo’yicha surish usullari.
 
Pulning vaqt bo’yicha qiymati 
muammosini yechishda 3 xil turli yondashuvdan foydalanishimiz mumkin. 
Birinchisi shunchaki matematik hisob kitoblardan foydalanamiz. Moliyaviy 
kalkulyatorlar ikkinchi usul; usullarning ko’pchiligi pulning vaqt bo’yicha 
qiymatini aniqlashda yaxshi natija beradi. Ko’p yillik tajribaga asoslanib, Texas 
Instruments BA II Plus yoki Hewlett-Packyard 1 0BII kalkuyatorlari yaxshi tanlov 
bo’lishi mumkin. So’nggida jadvallar ham pulni vaqt bo’yicha qiymatini aniqlashi 
mumkin, real hayotda, ular savolsiz qabul qilinadigan tanlovlardir. 
Matematik hisob kitoblar.
Pul qiymatining kelgusi qiymatini aniqlamoqchi 
bo’lsak, matematik hsiob kitoblar keng qo’llaniladi. Ammo, biz pulning vaqt 
bo’yicha qiymatini moliyaviy kalkulyator yoki jadvallardan foydalangan holda 
hisoblash osonroq. Ular dunyo bo’yicha tanlangan usullar. 
Moliyaviy 
kalkulyatordan 
foydalanish.
Moliyaviy 
kalkuyatordan 
foydalanishni ko’rishdan avvval, moliyaviy kalkulyatorda “pulning vaqt bo’yicha 
qiymati” tugmalari bilan tanishsak. Pulning vaqt bo’yicha qiymati hisob 
Yillar