Мамлакатимиз раҳбари И

доминашп — устун тип;
вазиятга боғлиҳ — ситуатив тип;
суггестив — конформ тип.
Агар аёлда доминант типга хос сифатлар устун бўлса, унда биринчидан, техника фаиларига қизиқиш ортиқ бўладн, ёшликдан илмий—тадқиқотга интилиш кузатилади, у доимо нималарнидир таҳлил қилади, ўта синчков бўлиб, кейггнчалик илмий—тадқиқот инстигутлари, конструкторлик ва лойиҳалаш масканларида муваффақиятли ишлайди. Буядай типли аёлларда ижодий потенциал юқори бўлади, лекин барибир унинг кўрсатгичи айнан шу тоифали эркакларникидан сал пастроқ бўларкан. Аёллар бундан ташқари, ижтимоий фаоллик нуқтая назаридан ҳам эркаклардан фарқ қиладилар. Ижодий иш аёларни руҳлантиради, лекин мабодо олдида турган вазифа ўта мураккаб бўлса, ва унинг натижасининг муваффақиятли якунлашига кўзи етмаса, эркакларга нисбатан унда қўрқув, хавотирлик ҳислари явдолроқ ва кучлироқ кўриниб, унда иккиланиш пайдо бўлади,
Иккннчи тоифали аёллардаги касбга мотивация кўпроқ ўша ишнинг жозибаси, ёки унга нисбатан лаёқат ёки эҳтяёж борлигига боғлиқ бўлмай, балкя ўша ипшинг шахсан аёл учун қулайлик томонларн, масалан, уйига яқинлиги, ойлик маошнинг доимийлиги, иш ўрнининг эстетик жиҳатлари ва шунга ўхшаш томонлар бўлиши мумкин. Бу ўринда хотин —қизлар кўпроқ интизомли ходим эканликларини кўрсатадилар. Улардаги ижодкорлик, ташаббус камроқ намоён бўладв. Бундай аёлларга айниқса, ўша жамоалардаги шахслараро муносабатлар, маънавий муҳит ёқади, ва шу нарса уларни бу ерда ушлаб турувчи асосий мотивлардан қисобланади. Бу гуруҳ вакиллари бир қарашда ўша иш тури — касбга бефарқдай кўринадилар, бу ишдан қониқмаслмк аслмда уларнинг оилага ва бошқа маиший масалаларга кўпроқ эътиборлари билан қопланади. Эркакларда эса бундай қизиқяшлар
бошқача намоён бўлади.
Учинчи тоифа аёллар касб танлашларига сабаб бўлган омилларга аввало уии қуршаб турган мухит, қариндош—уруғлар, дўстлар, обрўли шериклар, оила анъаналари киради. Улар ана шу ижтимоий муҳит таъсири остида касб танлайдялар ва у ёки бу ишхонада ўзларига айрим ноқулай бўлган вазиятларга парво қилмай ишлайверадилар. Ана шундай таъсир психологияда суггестив ёкя конформ таъсир деб аталади. Аел киши учун аҳамиятли, обрўли инсонлар таъсирида танланган касб бўлгани учун ҳам аёл киши уни қадрлайди, ишига қизиқиш билан киришиб, кўп ҳолларда ижодий ёндашади ҳам, ўз устида ишлайди. Конформ таъсирга онгли берилиш шпга нисбатан касбвй маҳоратга фақат ижобий та-ьсир кўрсатса, уяи кўр —кўрона танлаш (онғсиз) кейинчалик бўлса ҳам, шахснинг ичтш зимиятларини келтвриб ^* чиқаради, ишдан қониқмасликка, меҳнатнинг унумсизлигига олиб
келиши мумкин.
Юқоридаги типлар хдётда з;ар бир фаолият соҳасида ўзига хос кўриниш ва мураккабликларга эга. Ҳар нима бўлганда ҳам хотин—қизлар учун энг му^дам нарса — бу ўша касб атрофидаги эстетик ^адриятлар, оида аъзоларжнинг унинг касбий ўсяпш ва жамиятдаги ўрнига муносабатидир.
Ижтимоий фойдали меҳнатда бевосита иштирок этадяган аёллар, айниқса, маълумоти даражасн юқори бўлганларнинг ўз — ўзини баҳолашлари ва «Мен» образларн ўрганилганда, шу нарса маълум бўлдики, улар ўзларини ақллироқ, бЕЛимдонроқ, жозибалироқ, мулоқотга киришувчанроқ вдсоблашаркан. Агар аёл кишининт оиладан ташқари иши ўта сермазмун, қониқарли, ижодий бўлиб, у бундан тўлиқ қониқса, шу аёлнинг оиладаги ўрнй ҳам субъектий жиҳатдан, яъни ўзи томонидан ижобий, деб идрок қилинар, ва ўзини яхши она ва яхши хотин, деб ҳисобларкан. Умуман, бизнинг ўзбек хотин —қизлари билан ўтказган кўплаб тадқиқотлардан келиб чиқадиган умумий хулосамиз шу бўлдики, ^озирги замон аёлининг ижтимоий мехаатя унинг шахснга ва оиладаги муносабетларнга ижобий таъсир кўрсатади. Эр —хотин муносабатлари қандай эканлиги ҳам уйдаги аёлнинг профессионал мавқеи ва маълумоти даражасига боғлиқдир-
Юқоридагиларнинт барчаси хотин — қязларнинг ишлаб чиқаришнинг барча соҳаларида эркаклар билан бир қаторда мехнат қила олишлари, бунинг учун уларда етарли ақл—идрок, салоҳият мавжудлигини кўрсатиб турибдв. Лекин аёллар фикрлашидаги ўзига хослик, ва улар табиатидаги ҳиссиётга берилувчанлик, зийракликни наэарда тутиб, қизлар тарбияси тўғри йўлга ва улар иқтидоридан ўринли фойдаланиш керак. юаасядап таянч сўзлар: объекш, субъект, ташҳи, ички, психолошк мотивлар, профессионаллик сифатлари, иқтидор белгилари, жинсий тафовут, ёш хусусшивлари, доминаят, суггестив, вазиятга боғлик