O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasini imzolash — xalqaro shartnomani tuzish bosqichi yoxud O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnoma o‘zi uchun majburiy ekanligiga bo‘lgan roziligini, agar xalqaro shartnomada imzolash shunday kuchga ega ekanligi nazarda tutilgan bo‘lsa yoki O‘zbekiston Respublikasining va muzokaralarda ishtirok etayotgan boshqa tomonlarning imzolash shunday kuchga ega bo‘lishi kerakligi haqidagi kelishuvi boshqacha tarzda belgilangan bo‘lsa yoki imzolashga shunday kuch berish maqsadi muzokaralarda ishtirok etayotgan tomon vakilining vakolatlaridan kelib chiqsa yoxud muzokaralar vaqtida bildirilgan bo‘lsa, bildirish shakli;
O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasini tuzish — xalqaro shartnomaning mazmunini shakllantirish, uning matnini qabul qilish va O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnoma o‘zi uchun majburiy ekanligiga roziligini bildirishga doir tartib-taomillar ketma-ketligi;
qo‘shimcha shart — O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomani imzolash, ratifikatsiya qilish, tasdiqlash, qabul qilish yoki unga qo‘shilish chog‘ida qilingan har qanday ta’rifdagi va har qanday nomdagi bir tomonlama rasmiy yozma bayonoti bo‘lib, u orqali xalqaro shartnoma muayyan qoidalarining O‘zbekiston Respublikasiga nisbatan qo‘llanilishi borasida bu qoidalarni istisno qilish yoki ularning yuridik kuchini o‘zgartirish istagi ifodalanadi.4
“O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to’g’risida”gi qonunning boshqa qonunlar bilan aloqasi
O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari “O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida” gi qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir. Bu qonun hujjatlari xalqaro soliqqa tortishni qonuniy asoslari hisoblanadi. Bundan ko’rinadiki “O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida”gi qonun boshqa qonun hujjatlari bilan bevosita bog’liq. “O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida” gi qonun quyidagi qonun hujjatlari bilan bevosita aloqasi misol bo’ladi:
-Ushbu qonun avvalo O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi bilan bevosita aloqador, chunki O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari xalqaro huquqning umum e’tirof etilgan prinsiplari va normalariga, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, shuningdek ushbu Qonunga hamda xalqaro shartnomalarning o‘z qoidalariga muvofiq tuziladi, bajariladi, tugatiladi va ularning amal qilishi to‘xtatib turiladi.
-Davlatimiz rahbarining 2018-yil 5-iyuldagi “O‘zbekiston Respublikasining tashqi mehnat migratsiya tizimini yanada takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorini ham “O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida” gi qonun bilan bevosita bog’liq. Sababi tashqi mehnat migratsiya tizimini rivojlanish uchun xorij mamlakatlari bilan xalqaro shartnomaga ega bo’lishi lozim. Mamlakatimiz kadrlari xorij davlatlarida ish faoliyatiga ega bo’lishi uchun ikki davlat o’rtasida xalqaro shartnomalar mavjud bo’lmasa buni amalga oshirish qonuniy shaklda amalga oshira olmaydi.
- Bojxona kodeksi nazorat qiluvchi bojxona organlari xalqaro shartnomalarsiz birorta ham davlatga mahsulotlarni chiqara olmaydi va boshqa davlatlardan keladigan mahsulotlarni kirita olmaydi. Shartnoma yo’qligi sababli kontrabanda rivojlanishi mumkin.
- Soliq kodeksi bilan bog’liqlik joyi bu ikkala huquqiy asos ham ikki yoqlama soliq to’lashni oldini olish uchun tuzilgan xalqaro shartnomalarning huquqiy asosidir.
- Dunyo davlatlari bilan tuzilgan jami ikki yoqlama soliqqa tortmaslikni oldini olishni maqsadida tuzilgan xalqaro shartnoma va konvensiyalar bilan uzviy bog’liq. Bunday xalqaro kelishuvlarning mavjudligi kadrlarimiz va tadbirkorlarimiznig o’z ish faoliyati, tadbirkorligini amalga oshirishi uchun qulayliklarni yaratadi.
Qisqa qilib aytganda xalqaro shartnomalarsiz davlat iqtisodiyotini rivojlantirishni imkoni yo’q. Chunki iqtisodiyot rivojlanishi uchun yangi inovatsion loyihalar yaratish va bu loyihalarni hayotga tadbig’ini amalga oshirish uchun investorlar topish zarur. Shu sababli davlatimiz rahbari “2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha harakatlar strategiyasini “faol investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘g‘risida”gi farmonida masul hodimarga quyidagicha topshiriq berdi:
Federatsiyalar bo‘yicha davlat qo‘mitasi, Tashqi ishlar vazirligi, O‘zbekiston Matbuot va axborot agentligi, shuningdek O‘zbekiston Respublikasining xorijdagi diplomatik vakolatxonalari bilan birgalikda 2019-yil 10-iyulga qadar xalqaro ishbilarmonlik doiralarda istiqbolli investitsiya loyihalari, shu jumladan ustav kapitalidagi davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining aksiyalar (ulushlar) paketlarini sotish nazarda tutilayotgan xo‘jalik jamiyatlari, davlat-xususiy sheriklik loyihalarining taqdimotlarini (“Road Show”) o‘tkazish grafigini tasdiqlasin va yil davomida amalga oshirsin.5.
Shuningdek yuqoridagi qonunlar asosida ikki tomonlama soliqqa tortmaslikni oldini olish uchun tuzilgan xalqaro shartnomalar va konvensiyalar ham “O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida”gi qonun bilan bevosita aloqada bo’ladi. Chunki bu shartnomalarning asosi “O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida”gi qonun hisoblanadi. Bu shartnomalar 2-jadvalda ko’rsatilgandek yillar kesimida tuzilgan va chet davlatlar bilan aloqa qilishimizda asos bo’lib kelmoqda.
