Maktabgacha yoshdagi

Nazorat savollari: 

1.  Bog‘cha yoshidagi bolalarning mehnat mashg‘ulotlari va 

uning psixologik xususiyatlarini aytib bering.

2.  O‘z-o‘zini tarbiyalashda qanday ertaklar yordam beradi?

---

324

VIII  bob. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR 

PSIXIK JARAYONLARINING TARKIB TOPISHI 

8.1.  Bolalarda sezgi va idrokning rivojlanishi 

Sensor taraqqiyot bosqichlari va ularning bola faoliyati bi-

lan aloqasi. Bolaning bog‘cha yoshidagi davri sezgi a’zolari va 

idrokining intensiv rivojlanish dav ri hisoblanadi. Bolalar sezgi 

va idroklarining yordami bilan tevarak-atrofdagi narsalarning 

shaklan katta-kichikligini va ranglarini bilib oladilar. Ular-

ning sezgi a’zolari (ko‘rish, eshitish, hid, ta’m-teri, taktil) va 

idroklari dunyoni bilish qurolidir. Shuning uchun bolalarning 

psixik taraqqiyot lari asosan ana shu yuqoridagi sezgi a’zolari va 

idroklarining taraqqiyotiga bog‘liq.

Ana shuning uchun ham hozirgi kunda bog‘chada bolalarga 

beriladigan sensor tarbiyaning roli nihoyat darajada ortib bormoq-

da. Bu yerda shunday bir savol tug‘iladi. Sensor tarbiya deganda 

nimani tushunamiz? Sensor tarbiya aqliy tarbiyaning bir bo‘lagi 

bo‘lib, biz bunda sezgi a’zolari va idrokni maqsadga muvofiq ra-

vishda rivojlantirish va mukammallashtirishni tu shunamiz.

Bolalar tarbiyachining rahbarligi ostida turli mashg‘ulotlarda 

narsalarning har xil xususiyatlarini, qattiq-yumshoqligini, 

rangi ni, shaklini qayta-qayta idrok qilar ekanlar, ularning on-

gida narsa larning turli xususiyatlariga doir etalonlar (andaza, 

obraz lar) yuzaga keladi. Keyinchalik bolalar narsalarning xu-

susiyatlarini, belgilarini idrok qilganlarida o‘z tasavvurlarida-

gi etalonlarga taqqoslab, solishtirib ko‘radilar. Shuning uchun 

bog‘chada bolalarga sensor tarbiya berish orqali ularda etalon 

tasavvurlarni hosil qilish katta ahamiyatga egadir.