Maktabgacha tarbiya maxsus metodikasi

Oo ‘e ‘irchoalar bilan didaktik o ‘vinlami tashkil qilish.
So‘zlashuv nutqi 
(dialog) bolalar bog‘chasining kichik guruhidan boshlab shakllantirib 
boriladi. Kichik yosh — bu dialog tarzida gapirish yoshi hisoblanadi. 
Shuning uchun kichik guruh pedagoglarining asosiy vazifalaridan biri
— bolalarni atrofdagi kishilar bilan so‘zlashishga o ‘rgatishdir. Bu 
guruhlarda bolalarning nutqiy faolligi (savollarga javob berish) asosiy

---

o‘rinni egallagan o ‘yin shaklidagi mashg‘ulotlar o‘tkaziladi. Maktabgacha 
yoshdagi aqli zaif bolalar didaktik o‘yinda o ‘yin qoidasiga rioya qilish 
orqali aniq vazifani bajarishga harakat qiladilar. 0 ‘yin vazifasini bajarish 
uchun boladan o ‘z diqqatini bir yerga to ‘plash, kuzatuvchanlik, esda 
qoldirish kabi faol aqliy faoliyat talab qilinadi. Didaktik o ‘yinlar asosida 
aqli zaif bolalaming jism oniy va psixik nuqsonlari to ‘g‘rilab boriladi 
hamda bilish faoliyatlari shakllantiriladi. Didaktik o‘yinlar orqali bolalar 
atrof-m uhitni to ‘g‘ri tushunib, anglay boshlaydi. Bolalarga beriladigan 
d idaktik  y in lar u larn in g atro f-m u h itd a n olgan taassu ro tlarin i, 
tushunchalarini mustahkamlash va chuqur anglashga yordam beradi. 
Shu bilan birga yangi bilimlami o ‘zlashtirish va so‘z bilan ifodalash 
vositasi bo‘lib xizmat qiladi. M aktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalarga 
defektolog qo‘g‘irchoqlar bilan didaktik mashg‘ulotlar tashkil qilib, 
qo‘g‘irchoq bilan uncha katta bo‘lmagan sahna ko‘rinishini ijro etadi. 
0 ‘yin vaqtida u qo‘g‘irchoq nomidan gapiradi, bolalarga savollar beradi, 
javob beradi, aytib turadi, so‘zlami takrorlashni so‘raydi va hokazo.
Bolalar qo‘g‘irchoqqa jon-dili bilan xor bo‘lib yoki bitta-bitta javob 
beradilar. Agar ular mashg‘ulotlarda bolalar pedagogning savollariga 
javob berishga uyalsalar ham , o ‘yin sharoitida ular so ‘zlashishda 
xursandchilik bilan qatnashadilar. Qo‘g‘irchoqlar bilan o ‘ynaladigan 
o ‘yinlar «Qo‘g‘irchoqni cho‘miltirish», «Qo‘g‘irchoqni choy, ovqat bilan 
m ehm on qilish», «Q o‘g ‘ircho q n i uxlatish», «sayrga o tlan tirish » , 
«Qo‘g‘irchoqning tug‘ilgan kuni» va hokazolar juda ko‘p ishlangan. Bu 
o ‘yinlaming ham masida bolalar faqat qarab o ‘tirmasdan so‘zlashishda 
ishtirok etishlari m u h im d ir. Pedagog b olalarning s o ‘z boyligini 
faollashtirishning tu rli usullarini q o ‘llaydi. M asalan, u «Bizning 
qo‘g‘irchog‘imiz D ilbar anchadan beri uxlayapti, endi u turishi kerak. 
Qo‘g ‘irchoqni ham m am iz birgalikda uyg‘otamiz», deydi. «Qo‘g ‘irchoq 
D ilbar, turish vaqti b o ‘ldi». B olalar bu so ‘zlarni takrorlay d ilar. 
Defektolog: «Qo‘g ‘irchog‘imiz Dilbar eshitmayapti, qattiq uxlayapti». 
Sayyora, sen kelib baland ovoz bilan «Qo‘g‘irchoq Dilbar, turish vaqti 
bo‘ldi», deb aytgin va hokazo.
Tarbiyachi bolalam ing xor va yakka javoblarini ustalik bilan bir- 
biriga bog‘lab borishi, ularga nima gapirishni aytib turishi lozim. 0 ‘yin 
vaqtida bolalar gapirishlari va harakat qilishlari, qo‘g ‘irchoqni ushlab 
turishlari, kiyimini olib borishlari, kiyintirishlari, ovqatlantirishlari, 
uxlashga yotqizishlari lozim.